Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’ndan Dr. M. Coşkun Cangöz, 2024 yılına ilişkin bütçe ve borçlanma verilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirdi. Dr. Cangöz, üç yıl önce 2.7 trilyon TL olarak kaydedilen Hazine borç stokunun 2024 sonunda 9.2 trilyon lirayı aşacağına dikkat çekti. Cangöz, “Geçtiğimiz yıl Hazine’nin gerçekleştirdiği toplam borçlanma 2.6 trilyon TL’ye ulaştı ki bu rakam yaklaşık olarak gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 6’sıdır. Bu dönemde Hazine 1.04 trilyon TL’lik anapara ödemesi için yeniden borçlandı. Ayrıca bu miktarın üzerine 1.5 trilyon TL yeni borç alındı. GSYH’nin yüzde 3.5’ine denk gelen bu tutar, son beş yılda gerçekleştirilen en yüksek net borçlanma seviyesini göstermektedir” ifadesinde bulundu.
DESTEĞİ ÜÇE KATLADI
Dr. Cangöz, 2024 yılında Hazine’nin 1 trilyon 43 milyar TL’lik ana para ödemesine karşılık 1 trilyon 175 milyar TL’lik faiz ödemesi gerçekleştirdiğini belirtti. Bu durum, Hazine’nin kriz dönemleri de dahil olmak üzere ilk defa borç anaparası ödemesinden daha fazla faiz ödemesi yaptığını gösteriyor. Bu artışa dikkat çeken Cangöz, “Son 3 yılda faiz giderinin GSYH’ye oranı giderek artarak yüzde 2.9’a ulaştı. Ödediğimiz vergilerin giderek artan kısmının faiz ödemeleri için kullanıldığını gözlemliyoruz” dedi. Bütçe verilerine göre, 2023 yılında hanehalkı ve işletmelere toplamda 445.6 milyar TL destek sağlanırken, bütçenin faiz gideri 1 trilyon 270 milyar TL seviyesine ulaştı.
Faiz harcamaları daha da artacak
Merkez Bankası Aralık 2024’te faiz indirimlerine başlamış olmasına rağmen, Hazine’nin faiz giderlerinin önümüzdeki yıllarda artmaya devam edeceği belirtiliyor. Bu duruma dikkat çeken Dr. Cangöz, “Faiz indirimleri kısa vadede sadece Hazine’nin yeni borçlanmalarına ve stokta bulunan TLREF’e endeksli senetler gibi değişken faizli borçlamalara etki edecektir. Ancak indirimlere rağmen, 2025 ve sonraki yıllarda bütçedeki faiz yükünün artmaya devam edeceğini ve faiz giderlerinin anapara üzerinde olduğunu göreceğiz” şeklinde uyarıda bulundu.
Son olarak, Hazine’nin 9.2 trilyon TL’yi bulan borç stokunun 5.19 trilyon TL’sinin (yüzde 56) döviz cinsinden, 4.05 trilyon TL’sinin (yüzde 44) ise TL cinsinden olduğu ifade edildi. Bu durum, ülke ekonomisinin döviz cinsinden borçlanma riskinin de arttığını gözler önüne seriyor.
