Portekiz Merkez Bankası’nın nakit operasyonları bölüm koordinatörü Jose Luis Ferreira, insanların paralarını saklamada gösterdiği yaratıcılığın sınırlarının olmadığını belirtti. Ferreira, paranın gizlenmesiyle ilgili yaşanan zorlukların, nakit işlemleri üzerinde doğrudan etkileri olduğunu vurguladı. Özellikle, zamanla artan hasarlı banknotların, bireylerin paralarını saklama yöntemlerinden kaynaklandığını ifade etti. Bu durum, bankanın operasyonel süreçleri açısından ciddi sorunlar yaratmakta ve gizli saklama yöntemlerinin ekonomik etkileri göz ardı edilemez bir gerçek olarak öne çıkmaktadır.
Kemirgenler tarafından tahrip edilmiş banknotlar
Ferreira, örnek olaylar üzerinden durumu açıklamaya devam etti. Cebinde banknotlar bulunan bir kişinin davasının Ulusal Adli Tıp Enstitüsü aracılığıyla Portekiz Merkez Bankası’na ulaştığını; söz konusu enstitünün, banknotların yıpranması sebebiyle aileye geri iade edilmesi talebini ilettiğini belirtti. Ayrıca, Fatima TapınağıMira de Aire mağaralarında, ıslak, yanmış ve kemirgenler tarafından tahrip edilmiş banknotlarla dolu yüzlerce madeni para bulundu. Bu paraların kurtarılması için itfaiyecilerin müdahalesi gerekti ve toplamda dokuz fıçı kadar para toplandı.
Gömülü paralarda en yaygın hasarın nemden kaynaklandığı gözlemleniyor. Bu sebeple, geçtiğimiz yıl Portekiz Merkez Bankası, en sık karşılaşılan 19.983 adet 20 avroluk ve 11.933 adet 50 avroluk banknotları değiştirmek zorunda kaldı.
Agerpres’in haberine göre, Ferreira, Portekiz para otoritesinin nakit bölümünde 34 yıl görev yaptığını belirterek “her şeyi” gördüğünü ifade etti. Ancak mantığın her zaman çok daha geniş kapsamlı olduğunu vurguladı. Ayrıca doğal afetlerin, bu birimde faaliyetlerin artmasına yol açtığını da dile getirdi; örneğin, Ekim 2017’de Portekiz merkezinde meydana gelen orman yangınları, 220.000 hektar alanda yok etme etkisi yaratarak büyük miktarda banknotun değerlendirilmesine sebep oldu. Ferreira, bu yangınların “değerlendirilecek büyük miktarda banknot ve önemli bir iş zirvesi” yarattığını belirtti.
Otuz güvenlik kamerası ile izlenen açık bir odada yapılıyor
Halk, hasar gören paralarını yenilemek amacıyla ülke genelindeki dokuz Banco de Portugal şubesine başvurabiliyor. Ferreira’nın liderliğindeki birim, toplamda on iki kişiden oluşmakta ve bu ekip, paraların durumunu analiz ederek, karşılarına yeni bir banknot konulup konulamayacağına karar vermekte.
Hasarlı banknotlar ve madeni paraların incelenmesi, çalışanların asla yalnız bırakılmadığı ve otuz güvenlik kamerası ile izlenen açık bir odada gerçekleştiriliyor. Her çalışan, mikroskop ve kızılötesi tarayıcılar kullanarak paraların durumunu gözlemliyor. Eğer banknotun yüzeyinin en az yüzde 50’si sağlam ise, o banknot orijinal olarak kabul ediliyor; eğer hasar görmüşse, Portekiz Merkez Bankası tarafından değiştirilme süreci başlatılıyor. Ancak euro bölgesindeki tüm merkez bankaları için ortak olan bu kriterlere uymayan başvurular, ret edilmekte; bu durum, nakit tedavülden çekilip imha edilmesine yol açmaktadır.
