Mozambik’te, 9 Ekim 2023 tarihinde gerçekleştirilen cumhurbaşkanı seçimlerinin sonuçlarına itiraz eden muhalefet partilerinin düzenlediği protesto gösterilerine güvenlik güçlerinin müdahale etmesi sonucunda üç kişi hayatını kaybetti. Yerel basında yer alan haberlere göre, muhalif gruplar, başkent Maputo’da sokaklara dökülerek elde ettikleri sonuçları protesto etti. Yapılan müdahalelerde, üç kişinin yaşamını yitirmesiyle birlikte, seçim sonrası yapılan gösterilerde ölü sayısı toplamda on üçe yükseldi.
Göstericilerin yolları kapatması ve araçları ateşe vermesi üzerine, polis göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Protestolar sırasında çok sayıda kişi gözaltına alındı. Bu olaylar, ülkede geniş çaplı bir huzursuzluğun işaretlerini veriyor ve muhalefet tarafından seçimlerde ve oy sayımında hile yapıldığı iddialarını güçlendiriyor.
Seçim sonuçlarına göre, iktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesi (FRELIMO) adayı Daniel Chapo, oyların yüzde 71’ini alarak birinci çıkmıştı. En yakın rakibi Podemos Partisi lideri Venancio Mondlane ise yüzde 20 oranında oy toplayabilmişti. Muhalefet partileri, bu sonuçları kabul etmediklerini belirterek, ülke genelinde protesto çağrısında bulundu.
Protestolar sırasında, özellikle Mondlane’nin danışmanı ve Mozambik Kalkınma İyimser Partisi’nin avukatı Elvino Dias ile bir parti üyesi olan Paulo Guambe, 18 Ekim 2023 tarihinde başkent Maputo’da vurularak hayatını kaybetti. Bu cinayetlerin ardından, ülkede sosyal istikrarsızlık ve güvenlik kaygıları daha da derinleşti. Bu durum, insan hakları örgütlerinin de dikkatini çekti ve bu kuruluşlar, ülke genelindeki durumlardan endişe duyduklarını belirterek itidal çağrısında bulundu.
Kriz giderek büyümesine rağmen, Mozambik ile Güney Afrika arasındaki sınır kapısı da gösteriler nedeniyle geçici olarak kapatıldı. Bölgedeki tansiyonun artması, hem yerel halkı hem de hükümeti endişeye sevk ediyor. Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Mahamat, 21 Ekim 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, seçim sonrası meydana gelen şiddet olayları ve yaşanan cinayetler nedeniyle derin endişe duyduğunu belirtti ve bu durumu kınadı. Mahamat, özellikle siyasi gerilimlerin artmasını ve bunun oluşturduğu tehditleri vurguladı.
Süregelen olaylar gösteriyor ki, Mozambik’teki siyasi iklim oldukça gergin ve bu durum, hem yerel hem de uluslararası toplumu kaygılandırıyor. Protestolar ve buna bağlı şiddet, toplumda derin yaralar açmakla kalmayıp, aynı zamanda gelecekteki siyasi durum üzerinde etkili olabilir. Bu nedenle, ülke içindeki barış ve istikrarın sağlanması acil bir gereklilik haline gelmiştir.
