Belce ÖRÜ
Yıllarca Suriyeli mültecilere kapısını açan Türkiye, şimdi ticarette beklediği kazancı elde edememekten yakınıyor. Türkiye’nin ticaretine yönelik uygulamalar, diğer ülkelere de olduğu gibi olumsuz etkiler yaratarak, gümrük vergilerinin yüzde 300 ile yüzde 500 arasında artmasına neden oldu. Sınır kapılarında bekleyen TIR’lar uzun kuyruklar oluştururken, bu durum ithalatın neredeyse durma noktasına gelmesine sebep oldu. Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan duyuruda, Suriye genelindeki tüm gümrük idarelerinde tek tip vergilendirme sistemine geçildiği belirtilse de, gerçekte neredeyse her sınır kapısında farklı uygulamaların olduğu görülmektedir. Özellikle Türkiye’den Habur Sınır Kapısı kanalıyla giden ürünlerin ticaretinin PKK’nın Suriye kolu PYD kontrolündeki bölgelerde gerçekleştirilmesi gibi karmaşık bir durum ortaya çıkıyor.
SEVKİYAT RİSKLİ
Gaziantep’te faaliyet gösteren İkra Tekstil’in Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Doğan, Suriye’ye olan mal göndermelerinin eski yönetim döneminde Cerablus üzerinden yapıldığını, ancak şu an bölgeyi ithalat pazarlarından çıkardıklarını kaydediyor. Doğan, bölgeye sevkiyat yapan meslektaşlarından aldığı bilgileri şöyle aktarıyor: “Doğrudan Suriye’ye yapılan mal sevkiyatının bedeli 30 bin dolarsa, Nusaybin veya Habur Sınır Kapısı’ndan PYD kontrolünde gerçekleştiğinde bu fiyat 8.500 ile 10.500 dolar arasında değişiyor. Artan lojistik masrafları ve TIR başına ödenen çeşitli ücretler göz önüne alındığında, bu süreç oldukça maliyetli hale geliyor. Burada tercih tamamen müşterilere bırakılıyor. Daha ucuz bir yol tercih edildiğinde risk artıyor ve malın tarifiyle ilgili garanti verilmiyor. Çünkü bu bölgelerde keyfi uygulamalar söz konusudur. Bir arkadaşımın TIR’ı 15 gündür bekletildiği için sonunda malını geri çekmek durumunda kaldı. PYD, peşmerge ve diğer Suriye’deki terör örgütleri bu süreçte önemli risk faktörleri.”
‘15 yıl gözümüz gibi baktık’
Mehmet Doğan, bölgedeki sanayi ve ticaret odalarının, ihracatçılarla sürekli iletişimde olduğunu ve Suriye’ye ithalatta yaşanan gelişmelerin Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a ulaştırıldığını ifade etmektedir. İş insanı Doğan, “Kendi ülkemizde 15 yıl boyunca gözümüz gibi baktığımız Suriye’den yeni hükümet döneminde ticarette bir ayrıcalık beklerken, işlerimizin daha da kötüye gittiğini görüyoruz. Bölgedeki ticaret yapan arkadaşlarımdan duyduğuma göre, ithalatçılar oldukça zor durumdalar. Bu nedenle, Türkiye’den Suriye’ye yapılan ticaretin eski düzenine dönmesi gerektiği düşüncesindeyim,” şeklinde konuştu.
