Ali Can POLAT
İşsizlik sorunu, Türkiye’deki gençler için ciddi bir tehdit oluştururken, hükümet bu sorunu çözmek yerine popülist ve geçici çözümler geliştirmeye devam ediyor. En son olarak, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) aracılığıyla duyurulan “Gençlik Programı” ile üniversite öğrencileri kamu kurumlarında stajyer olarak istihdam edileceği belirtildi. Bu çözüm, özellikle iş bulma umuduyla bekleyen gençler için büyük bir ilgi uyandırdı. Ancak, bu programın ardında yatan gerçekler, birçok uzman tarafından eleştiri konusu oldu.
Üniversitelilerin MESEM’i
Başta 246 bin üniversite öğrencisi olmak üzere, bu programa olan ilgi oldukça yüksekti. Ancak, programın içeriğini değerlendiren çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, “Bu uygulama, kamuda güvencesiz çalışmanın yaygınlaşmasına neden oluyor. Aynı zamanda gençleri ucuz iş gücü olarak gören bir yaklaşımı temsil ediyor” şeklinde bir açıklamada bulundu. Çelik, bu programın daha önce liselerde uygulanan ve sıkça eleştirilen Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) uygulamasına çok benzer olduğunu ifade ederek, “Kesinlikle üniversitelilerin MESEM’i olarak nitelendirilebilir” dedi.
Çelik, programda belirtildiği gibi stajyer öğrencilere sağlanacak olan hakların ve iş sözleşmesine dair gerekliliklerin tam olarak karşılanmadığını da vurguladı. “Bu durumda öğrencilerin statüsü belirsiz hale geliyor. Onlara memurların ve işçilerin gerçekleştireceği işler yaptırılırken, ödenecek olan miktarın ‘harçlık’ olarak tanımlanması sosyal güvenlik haklarını da yok sayıyor. Bu şekilde öğrenciler için uzun vadeli sigorta primleri ödenmemekte ve bu durum bir hak gaspı olarak değerlendirilmektedir” ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Aziz Çelik, “MESEM’in üniversite versiyonu diyebiliriz. Bu programda öğrenciler kamu hizmeti görmektedirler” dedi.
Güvencesiz çalışmayı artıracaklar
Prof. Dr. Aziz Çelik, bu tür programların ‘çalışma hayatında esneklik’ adı altında, aslında güvencesiz çalıştırma biçimlerini teşvik eden bir yaklaşımı temsil ettiğini belirtti. “Bu programların öğrencilere herhangi bir faydası olmayacak; kamu kurumlarına da fayda sağlamayacak. Tam tersine, kamudaki güvencesizliği artıracak bir uygulama şeklinde karşımıza çıkıyor” diye ekledi. Asıl olanın öğrencinin eğitimine devam etmesi olduğunu ifade eden Çelik, bu tür uygulamaların devlet eliyle öğrencilerin düzensiz bir biçimde çalıştırılmalarına yol açtığını savundu. “Güvenceli kamu istihdamının artışını engelleyecek türden bir düzenleme” diyerek mevcut uygulamanın olumsuz etkilerini dile getirdi.
