Türkiye’de milyonlarca emekli, geçim sıkıntısı çekerken, çoğu açlık ve yoksulluk sınırının altında yaşamak zorunda kalmaktadır. DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nden (ILO) alınan verileri baz alarak, 2023 yılının ilk on ayında iş cinayetlerinde 50 yaş ve üzeri 668 kişinin hayatını kaybettiğini bildirmiştir. Bu rakam, emeklilerin ve işçilerin durumuna dair ciddi bir sorun teşkil etmektedir.
50 Yaş ve Üstü Çalışanların Durumu
Kalender, iş cinayetlerinin ayrıntılarına da değinerek, artışın sebeplerinin başında kayıt dışı çalışma koşullarının geldiğini belirtti. 668 işçiden yalnızca 267’sinin kayıtlı, yani prim ödeyenlerden oluştuğunu, geriye kalan 401 kişinin ise kayıt dışı çalıştığını ifade etti. Özellikle 50 yaş üstü kadın çalışanlar arasında da 9 kişinin iş cinayetlerinden hayatını kaybettiği bildirilmektedir. Ölüm oranları sektörel bazda ele alındığında, sanayi sektöründe 198, hizmet sektöründe 127, inşaat sektöründe 112, tarım sektöründe 101 ve diğer iş kollarında 130 işçi yaşamını yitirmiştir. Özetle, 50 yaş ve üzeri işçilerin ölüm oranı, toplam iş cinayetlerinin üçte birini kapsamaktadır.
Kalender, iş cinayetlerinin artışında AKP iktidarının 4857 sayılı İş Kanunu üzerinde yaptığı değişikliklerin önemli bir etken olduğuna dikkat çekti. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun da iş cinayetleri üzerindeki etkilerini vurgulayan Kalender, bu yasa üzerindeki değişikliklerin, sermayenin çıkarları doğrultusunda işletmelerdeki denetim ve yaptırımları etkisiz hale getirdiğini belirtti. Güvencesiz ve sendikasız çalışma koşullarının da, artan iş cinayetlerinde önemli bir rol oynadığını ifade etti. Türkiye’nin, Avrupa Birliği ülkeleriyle kıyaslandığında iş cinayetleri oranı en yüksek ülkelerden biri olduğunu vurguladı; AB ülkelerinde iş cinayeti oranı yüz binde 1,76 iken, Türkiye’de bu oranın yüz binde 8,76 olduğu belirtildi. Bu veriler, hükümetin işçi ve emekçilerden ziyade sermaye sınıfının yanında durduğunu açıkça gösteriyor.
Emeklilerin Gelir Payı Düşüyor
Öte yandan, İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından yayımlanan “Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Karnesi” adlı raporda, Türkiye ekonomisinin 2003-2022 döneminde ortalama yüzde 5,4 büyüdüğü bilgisi verildi. Ancak bu büyümeye karşın, emekli sayısının artmasına rağmen, emeklilerin milli gelirden aldığı payın düştüğü belirtildi. Emekli aylığı ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) oranı, 2010 yılında yüzde 6,8 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 4,5’e kadar gerilemiştir. Bu veriler, emeklilerin milli gelirden aldığı payın reel olarak yüzde 34,6 oranında azaldığını göstermektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’de işler durumu zorlaştırırken, emekliler iş cinayetlerinin kurbanı olmaya devam etmekte ve ekonomik krizle boğuşmaktadır. Bu olgular, emekçilerin hakları ve yaşam standartları adına ciddi endişeleri beraberinde getirmektedir.
Editör: Haber Merkezi
