Reformist olarak bilinen “ılımlı muhafazakâr” Mesud Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanlığına seçilmesinin ardından bir hafta geçtikten sonra İran’a geldik. Kafamızda birçok soru ile ülkeye adım atıyoruz. Çünkü 5 Temmuz’da sürpriz bir şekilde sertlik yanlısı muhafazakâr adayları geride bırakarak seçimi kazanan Pezeşkiyan’ın neler yapacağı hem içeride hem dışarıda büyük bir merak konusu. İran’ı nelerin beklediği, yeni bir dönemin kapılarının açılıp açılmadığı, İranlıların “reformist” adaydan neler beklediği, içerde ve dışarıda izlenecek politika gibi birçok soru herkesin aklında.
Son NATO Zirvesi’nde Amerika’nın açık hedefine alan İran’da neler olup bittiği de merak edilen konular arasında. Pezeşkiyan’a neden ve nasıl “reformist” bir adayın seçimi kazanabildiği, toplumsal ve siyasi koşulların neler olduğu da tartışılan konular arasında.
Pezeşkiyan’ın cumhurbaşkanlığına seçilmesine rejimin nasıl izin verdiği, bir yılı aşkın süren Mahsa Amini protestolarının ülkede nasıl bir değişime yol açtığı da merak konularından biri. Aylar süren protestoların, Pezeşkiyan’ın seçimi kazanmasında etkili olduğu söylenmekte.
İran’da Tebriz’den gelen ve Tahran’ın dümenine oturan Pezeşkiyan üzerinde gözler toplumsal ve ekonomik krizle boğuşan ülkede. Amerikan yaptırımları altındaki İran, savaş stratejileriyle uğraşırken derin ekonomik ve toplumsal krizle baş başa. Dini lider Hamaney’in “reformist” Pezeşkiyan’a yol vermesi, rejimin restorasyonuna çalıştığı şeklinde yorumlanıyor.
Pezeşkiyan’ın ekonomiye öncelik vereceği, dış politikada mevcut rotadan sapmayacağı öngörülüyor. Ülkenin içindeki tepkileri yatıştırmaya çalışacak adımlar atması beklenmekte. Uzun süredir yaygınlaşan yönetim karşıtı tepkilerin bir nebze olsun törpülenmesi için adımlar atması bekleniyor.
İran’da daha önce kapatma zorunluluğunu eleştiren, internet kısıtlamalarının kaldırılmasını savunan Pezeşkiyan’ın seçimi kazandığı yönünde yorumlar yapılmakta. İranlıların büyük kısmı Pezeşkiyan’ın ekonomiyi düzeltme çabası içinde olacağını düşünmekte.
Kadınların İran’da korku duvarını aştığı, siyah giyen kadınların sayısının arttığı da dikkat çekmekte. Şiilerin matem günleri olarak adlandırılan Tasua ve Aşura’da İran’da matem törenleri düzenlenmekte. Bu törenlerle ilgili gözlemler yaparak ülkede yaşanan dini ve kültürel etkinlikleri izlemekteyiz.
İranlıların ilgi ve beklentileri, Pezeşkiyan’ın nasıl bir politika izleyeceği, dış politikada yaşanacak değişimler gibi konular hakkında pek çok soru var. İran’da reformist bir hava esmeye başlarken, Pezeşkiyan’ın bu değişimi nasıl gerçekleştireceği önümüzdeki dönemde merak konusu olacak.
