Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, 2023 yılının Perşembe günü Tahran’da Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Rafael Grossi ile gerçekleştirdiği görüşmenin ardından, İran’ın uluslararası baskıya boyun eğmeyeceğini vurguladı. Arakçi, ülkesinin müzakerelere açık olduğunu, fakat zorlayıcı koşullar altında görüşmeler yapmayı reddettiğini belirtmiştir. Sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda “Top artık AB/E3 sahasında” ifadesiyle, Avrupa Birliği ve E3 ülkelerine (Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık) işaret etti.
Avrupalı diplomatlar, önümüzdeki hafta planlanan IAEA yönetim kurulu toplantısında İran’ın tutumunun eleştirileceği yeni bir karar çıkarılması için yoğun baskılar yapmaktadır. Bu bağlamda, İran’ın nükleer programı ve uluslararası anlaşmalar konusundaki duruşu önem kazanıyor. Arakçi, ülkesinin ulusal çıkarlarını ve vazgeçilmez haklarını koruması halinde müzakereye açık olduğunu, fakat baskı ve tehditler altında görüşme yapmayacaklarını açıkça ifade etti.
NÜKLEER SİLAHA YAKIN
İran ile IAEA arasındaki ilişkiler son yıllarda, tesislere erişim engelleri ve uzak yerlerde bulunan uranyum izleri gibi krizler nedeniyle gergin bir seyir izlemektedir. IAEA, geçtiğimiz Ağustos ayında İran’ın yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyum stoklarının arttığını ve işbirliğinde bir ilerleme sağlanmadığını rapor etmiştir. Halihazırda, İran uranyumu yüzde 60 oranında zenginleştirmektedir ki bu oran, nükleer silah yapımında kullanılan seviyeye oldukça yakındır. Tahran yönetimi ise, nükleer programının yalnızca barışçıl amaçlarla yürütüldüğünü savunmaktadır.
İran’ın nükleer yetkilisi Muhammed İslami, Rafael Grossi ile gerçekleştirdiği görüşmeyi “yapıcı” olarak nitelendirirken, önümüzdeki hafta aleyhlerine bir karar çıkması durumunda İran’ın karşılık vereceğini ifade etmiştir. Bu bağlamda, İran’ın IAEA ile olan diplomatik ve teknik işbirliğini sınırlama olasılığı, üst düzey bir İranlı yetkili tarafından gündeme getirilmiştir. Gelişmeler, uluslararası toplumda ve özellikle nükleer müzakerelerin yeniden başlaması hususunda önemli bir dönüm noktası olarak değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak, İran’ın IAEA ile olan ilişkileri ve nükleer programı, hem bölgesel hem de uluslararası düzeyde önemli tartışmalara neden olmaktadır. Tahran, müzakere sürecinde ulusal çıkarlarını koruma kararlılığını sergilerken, diğer ülkelerin baskılarına karşı da direncini sürdürmeye devam etmektedir. Gelecek haftalarda yapılacak olan IAEA toplantısı, bu bağlamda İran’ın tutumunu daha da belirginleştirebilir.
