Belce ÖRÜ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2024 yılı itibarıyla belirli büyüme oranları sergilemiştir. Yılın tamamında ekonominin büyüme oranı yüzde 3.2 olarak kaydedilirken, yılın son çeyreğinde bu oran yüzde 3 olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, Orta Vadeli Program çerçevesinde 2024 yılı için öngörülen büyüme beklentisi de yüzde 4’ten yüzde 3.5’e revize edilmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda, Türkiye ekonomisinin itici gücünün inşaat sektörü olduğu gözlemlenmiştir.
TÜKETİM ÖNE ÇIKTI
İnşaat sektöründeki büyüme oranı yüzde 9.3 ile çift haneli bir rakama yaklaşırken, ülke sanayisi yalnızca yüzde 0.5 oranında bir büyüme gerçekleştirmiştir. Ayrıca 2024 yılı içerisinde imalat sanayi, yüzde 0.2 ile daralan tek sektör olarak öne çıkmaktadır. Ekonominin daha çok tüketime dayalı bir büyüme modeli izlediği, son çeyrekte hızlanan hanehalkı harcamaları ile de doğrulanmaktadır. Hanehalkı tüketim harcamalarında, son çeyrekte yüzde 3.9 ve 2024 yılı genelinde ise yüzde 3.7’lik bir artış gözlemlenmiştir. Bu çeyrekte büyümeye en fazla katkı sağlayan unsurlar ise yüzde 3 ile tüketim ve yüzde 1.5 ile yatırımlardır. Böylece, tüketimden gelen sürekli pozitif katkı 18 çeyreğe ulaşmıştır. Önceki çeyrekte yüzde 0.8 oranında daralma gösteren yatırımlar, revize edilmiş yüzde -0.1 ile son çeyrekte yüzde 6.1 büyüme kaydetmiştir. Yatırımların belirleyici unsuru, inşaat sektörü olarak öne çıkmıştır ki son çeyrekte inşaat sektörü yüzde 9.7 gibi güçlü bir büyüme sergilemiştir.
Gelirde Eşitsizlik de Arttı
2024 yılında kişi başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) cari fiyatlarla 507 bin 615 TL, dolar karşılığı olarak ise 15 bin 463 TL olarak hesaplanmıştır. Bu durumu değerlendiren Prof. Dr. Mehmet Şişman, “15 bin doları geçtik diye sevinelim mi? Yoksa 10 bin doları geçerken olduğundan daha fazla eşitsizliğe mi yanmalıyız?” şeklinde bir yorumda bulunmuştur. Bu ifade, ekonomik büyüme ile birlikte gelir eşitsizliğinin artırmış olduğu olumsuz etkilere dikkat çekmektedir.
Sonuç olarak, Türkiye ekonomisinin inşaat sektörü tarafından yönlendirildiği ve tüketim odaklı bir büyüme modelinin sergilendiği anlaşılmaktadır. Ancak, bu büyüme ile birlikte gelirin daha adil bir şekilde dağıtılmadığı, gelir eşitsizliğinin artmasına neden olduğu da kaydedilmektedir. Gelecek dönemde Türkiye ekonomisinin sürdürülebilir bir büyüme sağlayabilmesi için bu eşitsizliklerin giderilmesi büyük önem taşımaktadır.
