Son yıllarda Türkiye’de kiralık konut talebindeki artış, üniversite öğrencilerinin konut ihtiyacından evlilik ve boşanmalara, iş amaçlı konut taleplerinden kentsel dönüşüme kadar birçok faktörden kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda, kiralık evler için yaşanan talep artışı, arz-talep dengesinin bozulmasına sebep olmuş ve kiraların son dört yıl içinde adeta zirveye ulaşmasına neden olmuştur. Özellikle 2020 yılından bu yana geçen sürede, kiralık konut talebi her geçen yıl artış göstermektedir.
Pandemi süreciyle beraber, son dört yıl içinde enflasyon oranı yüzde 433 oranında bir artış gösterirken, kiralardaki artış ise yüzde 570’i bulmuş durumdadır. Bu çarpıcı oranlar, özellikle son üç yılda yüzde 502,53, son iki yılda ise yüzde 326,6 seviyelerine ulaşmıştır. Bu rakamlar, kiracıların yaşam standartlarının giderek zorlaştığının bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir.
KİRACI OLMAK ZORLAŞIYOR
Gayrimenkul uzmanları, Türkiye’deki kiracı sayısının yaklaşık 8 milyon olduğunu ve her yıl piyasaya 250 bin yeni kiracının katıldığını belirtmektedir. Bu gelişmeler, konut erişimindeki zorlukların ev sahibi olmayı giderek güçleştirdiğini göstermektedir. Uzmanlar, bu durumun, çoğu kişinin kiracı olarak kalmaya devam etmesinin zor olacağı anlamına geldiğini ifade etmektedir. Bu noktada, kiracı olmanın her geçen gün zorlaştığına dair alarm verilmektedir.
TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, konut kiralarındaki hızlı artışın azalmaya başlayacağını, ancak satılık konut fiyatlarında reel bir düşüşün bir süre daha devam edebileceğini öngörmektedir. Maya, “Pandemiden itibaren 2020-2022 yılları arasında konut fiyatları oldukça yüksek artışlar gösterdi. Hızla yükselen fiyatlarla birlikte, eskiden 20-25 yıla uzanan amortisman süreleri 15-16 yıla kadar düştü. Bu, geçtiğimiz iki yıldaki gibi kiraların artmayacağına yönelik öncü bir gösterge” şeklinde açıklamada bulunmaktadır. Maya, kira artışlarının enflasyonu geçmeye devam edebileceğini, ancak 2025 itibariyle enflasyon oranına yakınsamaya başlayacağına dikkat çekmiştir.
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Ahmet Büyükduman da, son dört yılda enflasyon oranının yüzde 433, kiraların ise yüzde 570 arttığını belirterek, “Bu süreçte kiralar reel olarak yüzde 26 seviyesinde artış göstermiştir” demektedir. Büyükduman, Türkiye’de 8 milyon hanenin kiracı olduğunu ifade ederek, “Her yıl kiralık konut talebi, üniversite öğrencileri ve evlilikler gibi birçok neden ile artış göstermektedir. Her yıl bu piyasa yüzde 3 büyümekte, yani yaklaşık 250 bin yeni kiracı alsa bile, konut fiyatları erişilebilir düzeyde değildir. Kira için ayırdığınız bütçenin yüzde 20 yerine yüzde 40’a çıkmış olması, ev almak için birikim yapmayı zorlaştırmaktadır” şeklinde ileri görüş bildirmektedir. Ayrıca, talebin kuvvetlenmesi durumunda fiyatların hızlı bir şekilde artacağını, dolayısıyla kiraların enflasyonun üzerinde artış gösterebileceğini öngörmektedir.
