Anayasa Mahkemesi, 2023 yılında Marmara Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda (Silivri) bir mahkumun maruz kaldığı yaşam koşulları nedeniyle etkili başvuru hakkının ihlal edildiğine dair önemli bir karar verdi. Mahküm, iddialarına göre kalabalık odalarda tutulmakta, yeterli miktarda yemek verilmemekte ve sağlık hizmetleri gerektiği gibi sağlanmamaktaydı. Bu durum, söz konusu mahkumun kötü muameleye maruz kaldığı anlamına gelmekteydi.
Sürecin başlangıcında, mahkum, karşılaştığı olumsuz koşullar nedeniyle yaşadığı hukuki ve psikolojik sıkıntılar sonucunda, infaz hakimliğine başvuruda bulundu. Ancak, başvurusu incelenmeden reddedildi. Bu noktada, Anayasa Mahkemesi, başvurucunun yaşam standardının en temel gereksinimlerini karşılamayan koşullarda geçmesine ve başvurusunun dikkate alınmamasına ilişkin durumu ele aldı.
Mahkeme, başvurusunda, kötü muamele yasağı ile etkili başvuru hakkı arasındaki bağlantıyı göz önünde bulundurarak, ihlalin açık bir şekilde gerçekleştirildiğine hükmetti. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, ceza infaz kurumlarındaki yaşam koşullarının gözden geçirilmesi ve medeni hakların korunması açısından önemli bir emsal teşkil etmektedir. Özellikle, devletin yükümlülükleri çerçevesinde mahkumların insan onuruna uygun bir yaşam sürme hakları olduğu vurgulanmıştır.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi, mahkuma 100 bin TL manevi tazminat ve 18 bin 800 TL vekalet ücretine hükmederek, yaşadığı mağduriyetin bir nebze de olsa giderilmesini sağlamıştır. Bu karar, yalnızca başvuran kişi için değil, aynı zamanda ceza infaz kurumlarının genel koşulları ve mahkum hakları açısından da bir dönüm noktası niteliği taşımaktadır.
Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, yasalar çerçevesinde mahkum olanların karşılaştığı yaşam koşullarının iyileştirilmesine yönelik bir çağrı olarak da değerlendirilmektedir. Ceza infaz sisteminin insan haklarına duyarlı bir şekilde yeniden yapılandırılması, yalnızca mahkumların yaşam kalitesini artırmakla kalmayacak, aynı zamanda toplumun genel huzurunu ve güvenliğini de olumlu yönde etkileyecektir.
