Son yıllarda tarım sektöründe yaşanan fahiş fiyat artışları, sahtecilik ve gübredeki hileli üretim gibi sorunlar ciddi endişelere yol açmaktadır. 2020 yılında ton fiyatı 2,140 lira olan gübre, günümüzde 25,200 liraya satılmakta. Bu durum, çiftçilerin toprağa yeterli gübre vermesini imkânsız hale getirirken, ana muhalefet partisi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, bu durumu Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşımıştır. Görüşlerine göre, gübre fiyatlarındaki bu artış nedeniyle çiftçiler, sulu tarım uygulamalarında dekara 85 kilodan fazla gübre kullanmak zorundalar.
Gürer, çiftçilere sağlanan gübre desteği ve sahte gübre olaylarında artış olduğuna dikkat çekti. 2024 yılında çiftçilere toplamda 4 milyar 965 milyon lira gübre desteği verileceğini belirten Gürer, Çiftçi Kayıt Sistemi’nde kayıtlı çiftçi sayısının 2 milyon 750 bin olduğunu ifade etti. Bu durumda, her çiftçi başına düşen destek miktarı ise 1,805 lira olarak hesaplanmaktadır. Ancak, taban gübre fiyatının 5,800 lira seviyesine ulaştığı da bilgisi verildi.
KAYIT DIŞILIK ARTTI
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Murat Kapıkıran, sahte gübre sorununa dikkat çekti. Kapıkıran, gübre çuvallarındaki Gübre Takip Sistemi barkodlarının yeterince kontrol edilmediğini ve çiftçilerin ekonomik zorluklar nedeniyle ucuz gübre satın aldıklarını belirtti. Bu bağlamda, bazı sahte gübrelerin gerçek gübrenin yarı fiyatına çiftçilere satıldığını da vurguladı. Şikayetler sonucunda sahte gübrelerin el konulduğu ve bu gübrelerin varsayılan içerikte olmadığı tespit edilen vakaların yaşandığını ifade eden Kapıkıran, kayıt dışı ve ruhsatsız sahte gübre üretiminin denetiminde yaşanan eksikliklerin yeni bir denetim sistemine ihtiyaç olduğunu gösterdiğini belirtti.
Gürer’den Bakan Yumaklı’ya 5 soru
Ömer Fethi Gürer, TBMM Başkanlığı’na sunduğu önerge ile Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya beş önemli soru yöneltti. Bu sorular arasında, 2024 yılında kaç ton sahte gübre yakalandığı, bir önceki yıla göre bu miktarın artıp artmadığı, sahte gübreden dolayı çiftçilerin uğradığı zarar miktarı, bu konuda çiftçilere destek verilip verilmediği, sahte gübre nedeniyle yasal işlem yapılan kişi sayısı ve izinli gübre satış yerlerinde de sahte gübre olaylarına rastlanıp rastlanmadığı gibi konular yer alıyor. Ayrıca, gübrede sübvansiyon sağlanıp sağlanmayacağı da merak edilen bir diğer nokta.
‘Tek motivasyon maliyeti düşürmek’
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Komite Başkanı Nurten Sırma, bu sorunun kökenine dair bazı değerlendirmelerde bulundu. Sırma, tarladan sofraya güvenli bir zincirin oluşturulması gerektiğini ifade ederken, pek çok alanda sahteciliğin ve tağşişin mevcut olduğunu dile getirdi. Sorunun, bu sahteciliği gerçekleştiren kişilerin tek motivasyonunun maliyetleri düşürmek olmasıyla kaynaklandığını belirten Sırma, bu noktada tüccarların rolünün önemli olduğunu vurguladı.