Türkiye’nin dört bir yanında çiftçiler, artan girdi maliyetlerine rağmen düşük kalan alım fiyatlarına tepkili. Pek çok ürün için tarlalarda hasat zamanı çiftçinin isyanıyla geçiyor. Mazot, gübre, yem ve işçilik maliyetleri artsa da çiftçiler, ürünlerini bekledikleri fiyattan satamıyor.
İklim krizinin etkisiyle artan kuraklık da çiftçilerin yaşadığı zorlukların katlanmasına sebep oluyor. Buğday, çay, fındık, karpuz, soğan, kayısı gibi tarım ürünlerinde çiftçiler, maliyetlerini dahi karşılayamıyor.
İktidarın tarım politikaları çiftçiyi bankalara borçlu hale getirirken, gereken teşviği alamayan çiftçi de iktidardan alacaklı hale geldi. Çiftçilerin bankalara toplamda 699 milyar TL borcu bulunduğu hatırlatılırken, çiftçilerin son 10 yılda devletten alamadığı teşvik tutarı ise 808,5 milyar liraya ulaştı.
TZOB’un açıkladığı girdi maliyet değişimleri gösteriyor ki, çiftçiler bu yıl gübreyi geçen yıla göre yarı yarıya, mazotu ise 2 katı daha pahalı aldı.
Buğday üreticileri de alım fiyatlarının düşürülmesine tepkili. TMO ton başına alım fiyatlarını makarnalık buğday için 10 bin lira, ekmeklik buğday için 9 bin 250 lira, arpa için 7 bin 250 lira olarak açıkladı. Üstelik, TMO’nun randevu sisteminde yaşanan aksaklıklar nedeniyle çiftçi buğdayını Ofislere teslim edemedi.
Karadeniz’in en önemli tarım ürünlerinden çay ve fındıkta da üreticinin yüzü gülmedi. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu yıl yaş çay alım fiyatını kilogram başına 17 lira olarak belirledi. Kilo başına 2 lira da destek açıklandı. Çay üreticisi, bu yıl alım fiyatının en az 30 lira olmasını beklerken sattığı her bir kilo çayda 11 lira zarar etti.
Fındıkta hasat başladı ancak açıklanan taban alım fiyatı üreticiyi tatmin etmedi. TMO, 2024-2025 sezonu kabuklu fındık alım fiyatlarını kilogram başına levant kalite için 130 lira, Giresun kalite için 132 lira olarak belirledi. Üretici ise alım fiyatının en az 180 lira olması gerektiğini belirtiyor.
Malatya’da kayısı üreticisi depremzede çiftçiler, hem düşük alım fiyatlarına hem de kentte iyileşmeyen koşullar nedeniyle mağdur edildi. Kuru kayısının fiyatı düştü ve saklama koşulları da deprem nedeniyle zarar gördü.
Karacabey’de karpuzda da durum aynı. Karpuz fidesi maliyeti artarken karpuz tarlada alıcı bulamıyor. Osmaniye’de de karpuz tarlada kaldı, kilosu 1 liraya kadar düştü.
Bursa Karacabey’de domates üreticisi tüm yıl harcadığı emeğin karşılığını alamadı. Sinan Çiftçi, ürünlerinin tarlada kaldığını ve AKP iktidarının üreticiyi değil sermayedarları koruduğunu dile getirdi. Çiftçiler, 1 dönümden 15 bin lira zarar etti ve domatesi en az 4 liradan satması gerektiğini söyledi.
