Uzun süredir bilinmeyen bir volkanik patlamanın kaynağı, son yıllarda yürütülen araştırmalarla ortaya çıkarıldı. Grönland’dan alınan buz çekirdeklerindeki kükürt izotopları, kül taneleri ve volkanik cam parçalarının analiz edilmesi, bu gizemin çözülmesinde önemli ipuçları sundu. Araştırmacılar, söz konusu verileri kullanarak volkanik parçacıkların yörüngelerini hesapladılar ve patlamanın Pasifik Okyanusu’nun kuzeybatısında, Kuril Adaları’nda yer alan Zavaritskii yanardağında meydana geldiğini belirlediler.
TARİHİ KAYITLARDA YER ALMIYORDU
CNN’nin haberine göre, Zavaritskii volkanının 19. yüzyıldaki etkinliklerine dair herhangi bir kayıta ulaşılamamıştı. Bu durumun temel nedenlerinden biri, volkanın Japonya ile Rusya arasında tartışmalı bir sınır bölgesinde yer alması ve çevresinde yerleşim olmamasıydı. Dolayısıyla, tarihi bilgilere yalnızca bölgeden geçen gemilerin sınırlı günlükleri aracılığıyla ulaşılabiliyordu.
Patlama sırasında atmosfere yayılan yoğun kükürt dioksit, Dünya’nın stratosferine ulaşarak Kuzey Yarımküre’deki sıcaklıkların düşmesine yol açtı. Bu olay, 19. yüzyılın en güçlü volkanik olaylarından biri olarak kabul ediliyor ve bu patlamanın Küçük Buzul Çağı’nın etkilerinin sürdüğü bir dönemde yaşanmış olması, iklim üzerindeki etkilerini daha da belirgin hale getirdi.
DAHA ÖNCE M.Ö. 800’DE PATLADIĞI DÜŞÜNÜLÜYORDU
Yeni araştırmalar, Zavaritskii’nin 1831 yılında büyük bir patlama yaşadığını ortaya koydu. Ancak bu çalışma öncesinde bilim dünyası, volkanın son patlamasının M.Ö. 800’de gerçekleştiğine inanıyordu. Bu durum, volkanların tarihsel faaliyetlerine dair bilgi eksikliğini bir kez daha gözler önüne serdi.
St. Andrews Üniversitesi Dünya ve Çevre Bilimleri Fakültesi’nden Dr. William Hutchison, “Dünya’daki birçok volkanın patlama geçmişine dair çok az bilgiye sahibiz,” diyerek bilimsel kayıtların yetersizliğine dikkat çekti. Dr. Hutchison, Zavaritskii’nin son derece izole bir adada yer almasının, bu volkanın geçmişteki faaliyetlerini araştırmayı zorlaştırdığını ifade etti.
Hakemli bilim dergisi Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)’ta yayımlanan bu araştırma, yalnızca bu büyük volkanik patlamanın kaynağını açıklamakla kalmadı, aynı zamanda dünyadaki uzak bölgelerde bulunan volkanların potansiyel etkilerini incelemenin önemine de vurgu yaptı.
