Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Eylül 2024 dönemine ait özel sektörün yurt dışı kredi borçları ile ilgili kapsamlı veriler yayımladı. Rapor, özel sektörün yurt dışından sağladığı kredilerin yukarı yönlü bir ivme gösterdiğini ortaya koyuyor.
Özellikle, özel sektörün yurt dışı kredi borcu, Eylül 2024 itibarıyla 178,5 milyar dolara ulaşarak 2023 yılının Aralık ayına göre 14,3 milyar dolarlık bir artış kaydetti. Bu artış, özel sektörün yurt dışı kaynaklı uzun vadeli kredi borcunun 10,2 milyar dolar artışla 165,2 milyar dolara ulaşmasıyla ilişkilendirilebilirken, kısa vadeli kredi borcunun ise (ticari krediler hariç) 4,1 milyar dolarlık bir yükselişle 13,3 milyar dolara çıktığı gözlemlendi.
Bankalar, uzun vadeli kredi borçlanmaları açısından Eylül 2024 itibarıyla 2023 yılı sonuna göre 1,7 milyar dolarlık bir artış kaydetti. Bununla birlikte, tahvil ihracı yoluyla sağladıkları borçlanmaların da 3,6 milyar dolar artarak 18,4 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Böylelikle bankaların finansman kaynaklarının çeşitlenmesi devam ediyor.
Bankacılık dışı finansal kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmalarının ise 188 milyon dolar azaldığı, buna karşılık tahvil stoklarının 52 milyon dolarlık bir düşüşle 1,1 milyar dolara gerilediği kaydedildi. Aynı dönemde finansal olmayan kuruluşların kredi biçiminde borçlanmaları 2,2 milyar dolarlık bir artış gösterirken, tahvil stokları da 2,2 milyar dolara çıkarak 12,9 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Bankaların kısa vadeli kredi borçlanmaları ise Eylül 2024 itibarıyla 2,8 milyar dolarlık bir artışla 7,3 milyar dolara ulaştı. Öte yandan, finansal olmayan kuruluşların kredi biçimindeki borçlanmalarının 479 milyon dolarlık bir azalma ile 1,1 milyar dolara gerilediği belirtildi. Bu durum, piyasalardaki belirsizliklerin kredi kullanımını etkileyebileceğini gösteriyor.
YÜZDE 57,6’SI DOLAR CİNSİNDEN
Özel sektörün uzun vadeli kredi borcunun döviz cinslerine göre dağılımı incelendiğinde, 165,2 milyar dolarlık bu borcun yüzde 57,6’sının dolar, yüzde 35’inin avro, yüzde 2,5’inin Türk lirası ve yüzde 4,9’unun diğer döviz cinslerinden oluştuğu görülmektedir. Kısa vadeli kredi borçlarında ise dolar oranı yüzde 43,8, avro oranı yüzde 15,9 iken Türk lirasının payı ise yüzde 35,3 olarak kaydedilmiş. Diğer döviz cinsleri ise yüzde 5’lik bir dilimle sınırlı kalmıştır.
Uzun vadeli toplam kredi borcunun da yüzde 37,6’sının finansal kuruluşlara, yüzde 62,4’ünün ise finansal olmayan kuruluşlara ait olduğu belirtilirken, kısa vadeli toplam kredi borçlarının ise yüzde 78,5’inin finansal kuruluşlara, yüzde 21,5’inin ise finansal olmayan kuruluşlara yönelik olduğu ifade edilmiştir. Bu veriler, finansal sistemin kiminle daha fazla etkileşimde bulunduğunu açığa çıkarıyor.
Son olarak, özel sektörün yurt dışından sağladığı toplam kredi borcunun kalan vadeye göre analizi yapıldığında, 1 yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemelerinin toplam 54,3 milyar dolar düzeyinde olduğu hesaplandı. Bu durum, önümüzdeki dönemlerin ülkedeki kredi mekanizması üzerinde büyük bir etki yaratabileceğini ortaya koyuyor.
