Yıldırım Holding’in sahibi Ali Rıza Yıldırım, Elazığ’da bulunan Eti Krom işletmesinde zam talep eden işçileri kovmakla tehdit etmesiyle gündeme geldi.
Yıldırım, işçilerle bir araya geldiği toplantıda “Eti Krom ailesi bin 463 kişi, siz azınlıksınız. İş hakkı fes. Bu kadar basit. Yarın herkesi kapının önüne koyarım. Ben sana söz hakkı verince konuşacaksın. Ben burayı sıfır yaparım, yarın da kapıya kilidi vururum. Burası devlette kilitliydi. Para da kazanmıyordu, para da kaybetmiyordu. Ben burayı aldım, bu hale getirdim” diyerek işçileri azarladı.
İşçilerin hem çalışma koşulları hem de ücret artışları için eyleme geçtiği Eti Krom, dünyanın en büyük krom rezervlerinden birine sahip olan KEF krom madenine sahip. Şirket, bu madenin işletilmesi ve krom cevheri üretimi konusunda faaliyet gösteriyor. Türkiye’nin krom rezervlerinin yüzde 70’inden fazlasına ve ferrokrom fabrikasına sahip işletme, özelleştirmeyle 2004’te 52,2 milyon dolara Yıldırım Holding’in oldu.
Eti Krom özelleştirmesi, mevcut varlıklarına rağmen çok düşük bir rakama satışı nedeniyle tartışmalara neden olmuştu. Şirket’in faaliyet raporunda özelleştirme sonrası gerçekleşen hızlı büyüme için “2005’ten itibaren Türkiye’nin en hızlı büyüyen, apolitik endüstriyel grupları arasına girmiştir” ifadeleri kullanılıyor.
Son iki yıldır ciro ve kâr bilgilerini kamuoyuyla paylaşmayan Eti Krom, 2021’de en büyük 500 sanayi şirketi arasına 201’inci sırada girdi.
Madencilik, liman, gübre ve enerji dahil 9 sektörde faal olan Yıldırım Holding, son 10 yıllık süreçte limancılıkta yaptığı satın almalarla adını duyurdu. Özellikle lojistik alanında bir deve dönüşen holding, pandemi döneminde servetini en çok artıran şirketlerden biri oldu.
Öyle ki bu hızlı büyüme uluslararası haber ajansı Bloomberg’in bile dikkatini çekti. Bloomberg, geçen yıl pandemi dönemi servetini katlayan Yıldırım Holding’i mercek altına alan bir inceleme yaptı. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre nakliye sektörünün en zengin on iş insanın 2020 başlarında 60 milyar dolar olan toplam net serveti, 155 milyar dolara fırladı. Bloomberg analizinde Yıldırımlar için “Gözden kaçan Türk şirketinin değeri son üç yılda üç kattan fazla artarak arkasındaki aileyi defalarca milyarder haline getirdi ve her zamankinden daha yüksek hırsları körükledi” ifadeleri kullanılıyor. Ailenin net varlığını ilk kez tahmin eden Bloomberg servet endeksine göre Yıldırım Holding’in değeri 6,7 milyar dolar. Servet artışındaki en büyük payın denizcilik devi CMA CGM ortaklığı olduğu belirtiliyor.
24 LİMANI BULUNUYOR
Holding’in Limancılık Grubu bünyesinde 24 tane limanı bulunuyor. Limanları ise uyuşturucu ticareti operasyonları ile gündeme geliyor. 2022’de Mersin Limanı’na gelen muz dolu konteynerlerde 258 kilo kokain yakalanmıştı. Kokainin Güney Amerika ülkesi Ekvador’daki Yılport Holding’in işlettiği Bolivar Limanı’ndan geldiği açığa çıkmıştı.
Holding’in İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, geçen yıl bir röportajda limanlardaki kaçakçılık iddialarına ilişkin “Caydırıcı önlemlere rağmen ülkeler baş edemiyorlar. Dünyada ve Türkiye’de ciddi olarak bu maddelerin kullanımı artmış durumda. Limanımda sevkiyatı yapılan muzların içinde kokain geliyorsa, polis ve gümrük memuru var. Konteyner geliyor. Memur muayenesini yapıyor. Mührü takıyor. Bu kırılırsa gideceği yere alınmaz, o nedenle mühre bakılıyor. O mühürlü konteyner gümrük kontrolünden geçip limana geliyor. Limana geldikten sonra hangi ülkeye gidecekse konteynerler üst üste konur, hangi gemiye binecekse planlamaya göre konteynerler yüklenir. Biz şirketlerin gelen yükünü biliriz, hangi ülkeye gidecekse onu biliriz ama alıcıyı bilmeyiz. Gideceği yere bırakırız. İşimiz bu kadar. Bizim görevimiz taşımacılık hizmeti vermektir” ifadelerini kullanıyor.
YASAL TALEBE TEHDİT
Eti Krom’un özelleştirilmesiyle yolunu bulan, nakliye devine dönüşen ve devasa servet artışı ile ilgi çeken holdingin patronunun azarladığı işçilerin talepleri ise temel, insanca yaşam talebinden ileriye gitmiyor. Taban maaş miktarlarının artırılmasını isteyen, banka promosyonlarının ödenmesini talep eden işçilerin istekleri arasında yasal hakları olan yıllık iznin düzenli verilmesi de yer alıyor.
