Southampton Üniversitesi’nden fizikçi Tim Fuchs, gerçekleştirdikleri çalışmanın önemini vurgularken, karanlık maddenin evrenin yapısındaki kritik rolüne dikkat çekiyor. “Karanlık madde, evrenimizin yapısını belirleyen temel unsurlardan biri ancak hâlâ doğrudan tespit edilemiyor. Bugüne kadar hiçbir deney, onu tespit etmeye yaklaşamadı.” şeklindeki açıklaması, karanlık maddenin evrenin doğasını anlamak için ne denli önemli olduğunu gözler önüne seriyor.
Bilim insanları, evrene baktıklarında gözle görülebilen normal madde ile kütleçekim gücü arasında büyük bir tutarsızlık olduğunu fark etmişlerdir. Gökadaların dış kısımlarındaki dönüş hızları ve uzay-zamanın büyük kütlelerin etrafında nasıl büküldüğü, evrende normal maddeden yaklaşık altı kat daha fazla karanlık madde bulunduğunu göstermektedir. Ancak karanlık maddenin ne olduğu hâlâ bilinmiyor. Gözle görülemeyen ve ışık yaymayan bu gizemli madde, evrendeki tek etkisini kütleçekim yoluyla hissettirmektedir. Bu nedenle bilim insanları, karanlık maddeyi tespit edebilmek için çeşitli olasılıkları araştırmaya devam ediyorlar.
Bu bağlamda, Tim Fuchs ve ekibi, Jovian-1 adı verilen bir uydu ile karanlık maddeyi algılayabilecek bir deney yapmaya hazırlanıyor. 2026 yılında fırlatılması planlanan Jovian-1, Dünya yörüngesinde iki yıl boyunca süzülerek karanlık maddeye dair izler arayacak. Deney kapsamında, grafit levhalar manyetik bir alan içinde havada tutulacak. Tim Fuchs, deneyin çalışma prensibini şu şekilde açıklıyor: “Deneyimiz, daha önce yapılmış hiçbir çalışmaya benzemiyor. Mikro yerçekimi ortamında, manyetikler arasında havada süzülen grafit parçaları, en küçük kuvvetlere karşı son derece hassas olacak. Eğer karanlık madde belirli bir yoğunluğa sahipse, görünmez bir ‘karanlık rüzgar’ bu parçacıkları hafifçe iterek ölçülebilir bir hareket oluşturacaktır.”
Jovian-1, Southampton Üniversitesi, Portsmouth Üniversitesi ve Surrey Üniversitesi öğrencileri tarafından tasarlanan birkaç deney taşımaktadır. Deneyin sonuçlarının alınması birkaç yıl sürecek olsa da, karanlık maddeye dair en güçlü ipuçlarından birini sağlaması bekleniyor.
Tim Fuchs ayrıca, dünya üzerindeki büyük karanlık madde dedektörlerinin neden kesin sonuçlar veremediğine dair bazı teorilere de yer veriyor. “Bazı teorilere göre, karanlık maddenin etkileşim oranı o kadar yüksek olabilir ki, atmosferimizi veya Dünya’daki dağların altına inşa edilmiş dedektörleri aşamayabilir. Bu durum, yeryüzündeki deneylerin neden net sinyaller alamadığını açıklayabilir.” ifadesi, mevcut dedektörlerin sınırlılıklarını anlamak açısından önemli bir perspektif sunuyor.
Bilim insanları için bu deney, uzaydaki ilk levitasyon teknolojisi denemesi olacak. Tim Fuchs projeyi “Misyonumuz, uzayda karanlık maddeyi tespit edebileceğimizi kanıtlamak. Eğer başarılı olursak, evrenin en büyük gizemlerinden birini çözmeye bir adım daha yaklaşmış olacağız.” şeklinde özetliyor. Eğer deney başarılı olursa, karanlık madde üzerine yapılan çalışmalara yeni bir yön verebilir ve evrenin sırlarını keşfetme yolunda önemli bir adım atılmış olacaktır.
