Engellinin Hakkı Gasp Edildi: Yeni Tebliğ Şok Etti!

Son dönemde paraya sıkışan iktidarın engelli bireylerin kazanılmış haklarına müdahale etmesi, sosyal adalet açısından büyük bir tartışma konusu oldu. Engelli vatandaşların Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ödemeden engelli aracı alabilmelerine ilişkin yasada yapılan değişiklikler, özellikle geçmişten bu yana bu haktan yararlanan kesimi etkiledi. Yapılan değişiklikle, engelli bireylerin motorlu taşıtları satma süreleri 5 yıldan 10 yıla çıkartılırken, araçların yerli üretim şartı da yüzde 40 olarak belirlendi. Ancak, Resmi Gazete’de 1 Eylül 2023 tarihinde yayımlanan tebliğ ile bu yeni düzenleme, geçmişte aracı olan engelli bireyler açısından hukuka aykırı bir durum oluşturdu.
Tebliğde belirtilen düzenlemeye göre, daha önce engelli aracı almış olan bireylerin, yeni araç alabilmesi için 10 yılın dolmasını beklemek zorunda kalacakları açıklanmıştır. Anayasa ile güvence altına alınan ‘hukuk devleti’ ilkesinin ihlal edilmesi, bu durumun en çarpıcı yönüdür. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tebliği, ÖTV’siz araç alan engelli bireylerin bu araçlarını artık 5 yıl değil, 10 yıl sonra satabileceğini belirtmektedir. Önceden herhangi bir kısıtlama olmaksızın uygulanan yerli üretim şartı da bu açıklama ile birlikte yürürlüğe girmiştir.
Hukuka Aykırı Düzenleme
Tebliğde yer alan düzenleme, 27 Aralık 2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni yasayla ilgili olmasına rağmen, bu tarihten önce aracını alan engelli bireylere de 10 yıl süreli satma yasağı geriye dönük olarak uygulanacağı bildirilmiştir. Tebliğde bu durum “İlk iktisabı yapılan taşıtın, ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra satışı veya devri, taşıtın ilk iktisap tarihinden on yıl geçmedikçe malul ve engelliye istisnadan tekrar yararlanma hakkı sağlamaz” şeklinde ifade edilmiştir. Bu madde doğrultusunda, mevcut engelli araçlarını satan bireylerin yerlerine yeni araç alabilmesi için 10 yıl boyunca beklemeleri gerekecek.
Tepkiler Yükseliyor
Bu düzenlemenin getirdiği kısıtlama, engelli bireyler ve aşırı engelli dernekleri tarafından ciddi eleştirilerin hedefi oldu. Anadolu Emeklileri Birleştirme Derneği Başkanı Burhan Gümrükçü, düzenlemenin duyulmasının kendileri için sürpriz olmadığını söyleyerek, “Tam anlamıyla bir hüsran oldu” dedi. Gümrükçü, bürokratların bu tebliğin Anayasaya aykırı olduğunu bildiği halde geriye dönük bir şekilde çıkaracaklarını kendilerine söylediklerini belirtti. Bu durum, kazanılmış hakların gaspı olarak tanımlandı.
Anayasa’nın İhlali
Türk Anayasası’nın 2. maddesine göre, çıkarılan yasaların geriye uygulanamayacağı ilkesinin, hukuk devletinin temel taşlarını oluşturduğu belirtiliyor. Bu ilke, hak gaspını önlemeyi amaçlamakta ve etkili bir şekilde korunmaktadır. Özellikle Anayasa’nın hukukun üstünlüğü ilkesinin ihlali nedeniyle birçok engelli örgütü, tebliğin yürütmesinin durdurulması için harekete geçtiği öğrenilmiştir. Bu gelişmeler, engelli bireylerin haklarını korumak adına büyük bir mücadele vermek zorunda kalacakları anlamına gel