Emeklileri bekleyen belirsizlik: 2 bin TL’lik zam ne zaman açıklanacak?
Emekliler, temmuz ayında maaşları 6 aylık enflasyon farkı olan yüzde 24,73’lük zamla alacak. Ancak kök maaşları 7 bin 710 liranın altında kalan milyonlarca emekli, en düşük emekli aylığı olan 10 bin lira ile geçinmek zorunda. En düşük emekli maaşının 12 bin liraya çıkarılması hazırlığı konuşulurken, yapılması planlanan 2 bin liralık zam ise muammaya dönüşmüş durumda.
Günlerce iktidarın zam konusunda toplanacağı basına sızdırıldı. İktidar partisi üyelerinin buna ilişkin baskı yaptığı söylendi. Ancak bu toplantı gerçekleşmedi. Dün de iktidar Grup Başkanı Abdullah Güler, beklenen düzenleme hakkında konuştu. “Her rakamın bir karşılığı var” diyen Güler, “Önümüzdeki hafta başında açıklarız” ifadelerini kullandı.
Türkiye’de 16 milyondan fazla emekli bulunuyor. 4 milyon emeklinin aylıklarının 12 bin lira olarak belirlenmesinin bütçe açısından maliyeti 5 milyar lira civarında. Kurmayların yaptığı çalışmalar ve maliyet hesaplamaları sonuç vermedi. Gözler önümüzdeki hafta bir kez daha Cumhurbaşkanı’na çevrilecek.
İktidar, emeklilerin tepkisini en düşük aylığı 2 bin lira artırarak dindirebileceğini düşünüyor. Beklentiyi bu seviyeye çekmeye çalışıyor. Oysa Türkiye’de emekli yoksulluğunda AKP iktidarının büyük etkisi var.
Emekli maaşları hesaplanırken, aylık bağlama oranları temel alınıyor. Hesaplama için 3 farklı dönem bulunuyor. AKP döneminde yapılan yasal değişiklikler sebebiyle 2000 yılı ve öncesi ayrı, 2000-2008 yılları ayrı, 2008 yılı ve sonrası farklı şekilde hesaplanıyor. Emeklinin her dönemi ayrı ayrı hesaplanırken, aylık bağlama oranları da yıllar geçtikçe düşüyor. 2008 yılında prim hesaplama yöntemleri değişmeseydi, bugün en düşük emekli maaşı 25 bin lira olabilirdi.
Erdoğan, 2024 yılını Emekliler Yılı olarak ilan etmişti. Ancak emekliler bu yılı açlık ve sefaletle mücadele ederek geçiriyor. 2016’dan bu yana, en düşük emekli aylığı asgari ücretin altında kaldı. AKP iktidarı başladığında 2022’de en düşük emekli aylığı 228 lirayken, asgari ücretin neredeyse iki katıydı. 2003’te en düşük emekli maaşı, asgari ücretten yüzde 47 daha fazlaydı. 2023’te en düşük işçi emekli maaşının asgari ücrete oranı 0,71 seviyesine geriledi. Asgari ücret ile en düşük emekli aylığının oranının 0,61 olduğu “Emekliler Yılı” ise, 2001’den bu yana emekliler için en kötü yıl olarak kaydedildi.
