Türkiye’de milyonlarca emekli, artan hayat pahalılığı nedeniyle açlık ve yoksulluk sınırının altında maaş almakta ve geçimlerini sağlamak amacıyla ek işlerde çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu durum, emeklilerin sosyal güvenlik sistemindeki sorunların ve ekonomik sıkıntıların bir sonucudur. DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nden (ILO) derlenen verilere dayanarak yaptıkları araştırmalarla birlikte, özellikle yaşlı nüfusun çalışma hayatındaki durumunu gözler önüne sermektedir.
Kalender, bu yılın ilk on ayında iş cinayetleri nedeniyle 50 yaş ve üstü 668 kişinin hayatını kaybettiğini vurgulayarak, kayıt dışı çalışanların sayısının da oldukça yüksek olduğunu ifade etti. Bu işçilerin 267’sinin kayıtlı, 401’inin ise kayıt dışı çalışanlar arasında bulunduğunu belirten Kalender, 50 yaş üzerindeki kadın çalışanlardan da 9 kişinin iş cinayetlerinde hayatını kaybettiğini kaydetti. Sektör bazında incelendiğinde ise sanayi sektöründe 198, hizmet sektöründe 127, inşaat sektöründe 112, tarım sektöründe 101 ve diğer iş kollarında da toplamda 130 işçinin yaşamını yitirdiği bilgisini paylaşmıştır.
İŞ CİNAYETLERİNDE ARTIŞ VE HÜKÜMET POLİTİKALARI
Kalender, 50 yaş ve üzeri ölen işçilerin iş cinayetleri toplamının üçte birini oluşturduğunu vurgulayarak, AKP hükümetinin 4857 sayılı İş Kanunu’nda ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yaptığı değişikliklerin, iş cinayetlerinin artışına yol açtığını belirtti. 12 yıl içerisinde 6331 sayılı Kanun’da yapılan değişikliklerin, işçi güvenliğini tehdit eden uygulamaların hafifletilmesi ve belirsiz hale gelmesine neden olduğunu aktardı.
Kalender, işyerlerinde Sermayenin taleplerine uygun düzenlemelerin denetim ve yaptırımları işlevsiz kıldığını ifade ederek, “Bu durum, güvencesiz ve sendikasız çalışma koşullarının yaygınlaşması ile birlikte iş cinayetlerini artırmaktadır. Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri ile kıyaslandığında iş cinayetleri konusunda en kötü ülke konumundadır. AB üyesi 27 ülkede iş cinayetleri oranı yüz binde 1,76 iken, Türkiye’de bu oran yüz binde 8,76’dır,” şeklinde değerlendirmelerde bulundu. Bu yaklaşımın, hükümetin emekçilerden değil, sermayeden yana bir tutum benimsediğini gösterdiğini ifade etti.
EMEKLİLERİN MİLLİ GELİRDEN ALDIĞI PAYDA AZALMA
Diğer yandan, İstanbul Planlama Ajansı (İPA), “Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Karnesi” adlı bir rapor yayımlamıştır. Rapor, Türkiye ekonomisinin 2003-2022 döneminde ortalama yüzde 5,4 büyüdüğünü belirtmektedir. Ancak, aynı dönemde emeklilerin milli gelirden aldığı payın sürekli olarak azaldığını ortaya koymaktadır. 2010 yılında emekli aylığı ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranı yüzde 6,8 iken, bu oranın 2022 yılına gelindiğinde yüzde 4,5’e düştüğünü göstermektedir.
Bu veri, 2010 yılından 2022 yılına kadar geçen dönemde emeklilerin milli gelirden aldığı payın reel olarak yüzde 34,6 oranında
