Rusya’da Ukrayna Savaşı’nın etkileri giderek derinleşiyor ve savaştan dönen askerlerin gerçekleştirdiği şiddet olaylarının sayısı alarm verici bir şekilde artıyor. Bağımsız bir internet sitesi olan Verstka, savaşta görev almış askerlerin 242 kişiyi öldürdüğünü ve 227 kişinin de yaralandığını belirtmektedir.
Özellikle Rusya’nın doğusundaki Artyom şehrinde, savaş dönemi geçmişi olan askerlerin sivillere yönelik şiddet eylemleri artış göstermiştir. Bu durumdolayısıyla bir saldırıya uğrayanlardan biri de Irina isminde bir kadındır. Irina, bir gece eğlenceden dönerken “Özel askeri operasyondan bir gaziyim ve seni öldüreceğim” diyen bir asker tarafından dövülmüştür.
Olay yerine gelen polisler ise, saldırganın kendisini savunmak için Ukrayna’da görev yaptığını gösteren belgeler sunarak herhangi bir ceza almayacağını iddia etmesine yönelik bir tutum sergilemiştir. Bu tür olayların artmasında, hapisten çıkan birçok kişinin savaş yüzünden salıverilmesi de önemli bir faktör olarak öne çıkmaktadır.
BBC tarafından yayımlanan habere göre, paralı asker şirketi Wagner, savaşmak amacıyla 48.000 mahkumu görevlendirmiştir. Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin’in ölümünün ardından, bu görevlerin Rusya Savunma Bakanlığı tarafından üstlenilmesi, durumu daha da karmaşık hale getirmiştir.
Sosyolog Igor Eidman, bu tür gelişmelerin Rus toplumunda derin etkiler yarattığını vurgulamaktadır. Eidman, “İyi ve kötünün birbiriyle karıştığı bu süreçte, korkunç suçlar işleyenlerin kahraman olarak övülmesi toplumu sarsıcı bir biçimde etkilemektedir” açıklamasında bulunmaktadır. Devlet medyası, savaştan dönen askerleri kahraman olarak tanımlarken, Rus lider Vladimir Putin de bu askerleri “ülkenin yeni elit grubu” olarak nitelendirmektedir.
“Şiddet Artacak”
Hapisten çıkan kişilerin suçlarının affedilmesi, toplumda yeniden suç ve şiddet davranışlarının serbest bir şekilde yayılmasına olanak sağlamaktadır. Savaş sonrası tekrar suç işleyen bireylerin, bir kez daha savaşa katılarak ceza almaktan kaçınmaları, mevcut durumun ciddiyetini artırmaktadır. Novaya Gazeta gazetesine göre bir polis memuru Grigory, “Dört yıl önce bu kişiyi yedi yıl için hapse atabilirdim, ama şimdi tekrar karşıma çıkıyor ve ‘Hiçbir şey yapamazsın, artık bizim zamanımız’ diyor” ifadelerini kullanmıştır.
Ayrıca mahkemelerin, savaşa katılmayı ceza indirimine gerekçe olarak kullanması ve bazı davaların mahkemeye bile ulaşmaması, cezalandırma mekanizmasının etkisizliğini göstermektedir. Yeni yasalar, Rus ordusunu aşağılamayı suç sayarak, birçok kişinin mahkemeye gidebilmesini engellemektedir.
Sivil toplum kuruluşu “Parmaklıkların Ardındaki Rusya”nın lideri Olga Romanova, cezasızlık ortamının suç oranlarının artmasına yol açtığını ifade etmektedir. Geçen yıl Rusya’da işlenen ciddi suçların oranı %10 artarken, bu yılın ilk yarısında askerlerin mahkum olma oranı iki katına çıkmıştır.
