Filipinler Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr, düzenlediği basın toplantısında önemli bir gelişmeyi duyurdu. Marcos, Uluslararası Polis Teşkilatı (Interpol) tarafından kırmızı bültenle aranan eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte’nin, başkent Manila’dan ayrılan bir uçakta bulunduğunu açıkladı. Marcos, Duterte’nin seyahatinin Lahey, Hollanda’ya planlandığını belirterek, burada Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) teslim edileceğini ifade etti.
Marcos, Filipinler’in Interpol üyesi olduğuna dikkat çekerek, Duterte’nin tutuklanmasının “uygun ve doğru” olduğunu söyledi. Bu, Duterte’nin görev süresinde yürüttüğü politikalar ve uygulamalar dolayısıyla arandığı anlamına geliyor; dolayısıyla, şimdi uluslararası hukukun devreye girmesi söz konusu. Duterte’nin olası tutuklanması, Filipinler ve uluslararası toplumda büyük yankı uyandırdı.
Duterte Yasalara İtiraz Ediyor
Eski başkan Rodrigo Duterte, kızı Veronica Duterte’nin sosyal medya platformu Instagram üzerinden yaptığı bir paylaşımda, “İşlediğim suç nedir? Şimdi bana burada bulunmamın yasal dayanağını gösterin. Göründüğü gibi buraya kendi irademle getirilmedim.” şeklindeki ifadeleriyle yasalara itiraz etti. Bu paylaşım, Manila’daki Villamor Hava Üssü’nde Başsavcı Anthony Fadullon ile gerçekleştirdiği bir görüşme sırasında kaydedildi.
Videoda eski İcra Sekreteri Salvador Medialdea, suç duyurusunda bulunmadan önce bir şikayet yapılması gerektiğini belirterek, tutuklama kararını “şüpheli” olarak nitelendirdi. Medialdea, Fadullon’a Filipinler’in Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) üyesi olmadığını hatırlatarak, “Artık üyesi olmadığımız, çekildiğimiz bir oluşumu takip ederek bunu yapıyor olmamız sizi rahatsız etmiyor mu?” diye sordu. Filipinler’in UCM’den resmi olarak 17 Mart 2019’da çekildiği de bu bağlamda belirtildi.
Polis Görevlendirmeleri
Duterte’nin Hong Kong dönüşünde gözaltına alınması için en az 7 bin polisin görevlendirileceği duyurulmuştu. Güvenlik güçlerinin, Duterte’yi yakalamak için başkent Manila’daki Ninoy Aquino Havaalanı başta olmak üzere farklı ulaşım noktalarına yerleştirileceği bildirildi. Bu durum, Duterte’nin yargıya teslim edilmesi sürecinin ne kadar kritik olduğunu vurguluyor.
Uyuşturucuyla Savaş Operasyonları
UCM, Duterte’nin görev yaptığı 2016 ila 2022 yılları arasında gerçekleştirdiği “uyuşturucuyla savaş” operasyonlarında insanlığa karşı suç işlendiği iddiaları üzerine Eylül 2021’de soruşturma açılmasına karar vermişti. Ancak Filipinler, yılın sonlarına doğru aynı iddiaları yeniden değerlendirerek, UCM’nin yargı yetkisinin bulunmadığını öne sürüp soruşturmayı askıya almıştı. UCM, 18 Temmuz 2023’te yürütülen soruşturmanın devamına karar vermişti.
Bütün bu gelişmeler, Filipinler’deki iç siyaseti ve uluslararası ilişkileri derinden etkileyecek gibi görünüyor. Duterte’nin durumu, sadece Filipinler için değil, dünya genelinde uluslararası adaletin işleyişi bakımından da önemli bir örnek teşkil ediyor.