Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan verilere göre, Ocak 2025 itibarıyla finansal kesim dışındaki firmaların döviz varlıkları 2 milyar 696 milyon dolar azalmışken, yükümlülüklerde 8 milyar 279 milyon dolar artış gözlemlenmiştir. Bu durum, firmaların dövizle ilgili durumlarında önemli bir değişikliğe işaret etmektedir.
Söz konusu firmaların net döviz pozisyonu açığı, 10 milyar 975 milyon dolar artış göstererek toplam 147 milyar 985 milyon dolara ulaşmıştır. Bu durum, işletmelerin döviz cinsinden borçlarını karşılayacak döviz varlıklarının yetersiz kaldığını ve döviz pozisyon açığının arttığını ortaya koymaktadır.
TCMB, ayrıca finansal kesim dışındaki firmaların net döviz varlık ve yükümlülükleri istatistiklerine 21 Mart 2025 itibarıyla türev varlık ve yükümlülük verilerini de eklemiştir. Bu ekleme, döviz riskinin daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesine olanak tanımaktadır.
Varlık dağılımında yapılan incelemeler, önceki aya göre yurt içi bankalardaki mevduatın 2 milyar 15 milyon dolar, türev varlıkların 1 milyar 80 milyon dolar ve ihracat alacaklarının ise 534 milyon dolar azaldığını göstermektedir. Diğer yandan, yurt dışına doğrudan sermaye yatırımları ile menkul kıymetlerde sırasıyla 859 milyon dolar ve 75 milyon dolarlık bir artış yaşanmıştır. Bu durum, işletmelerin uluslararası piyasalardaki yatırımlarını artırma eğiliminde olduklarını ve yerel döviz mevduatlarının azaldığını göstermektedir.
Yükümlülük dağılımına bakıldığında, önceki aya kıyasla yurt içinden sağlanan nakdi krediler 3 milyar 891 milyon dolar, türev yükümlülükler 2 milyar 544 milyon dolar ve yurt dışından sağlanan nakdi krediler 2 milyar 148 milyon dolar artış göstermiştir. Bu noktada, ithalat borçlarının 304 milyon dolar azaldığı dikkate alındığında, firmaların dış borç takvimlerini yeniden yapılandırma ihtiyacı içinde olduğu anlaşılıyor. Bu gelişmelerle birlikte yükümlülükler toplamda 8 milyar 279 milyon dolar artmıştır.
Yükümlülüklerin vade yapılarına bakıldığında, Ocak 2025 döneminde yurt içinden sağlanan kısa vadeli kredilerin 1 milyar 245 milyon dolar, uzun vadeli kredilerin ise 2 milyar 646 milyon dolar arttığı gözlemlenmiştir. Yurt dışından sağlanan kredilerde kısa vadeli olanların 130 milyon dolar azaldığı, ancak uzun vadeli kredilerin 1 milyar 975 milyon dolar yükseldiği görülmektedir. Bu durum, firmaların daha uzun vadeli finansman kaynaklarına yöneldiğini göstermektedir.
Ocak 2025 döneminde kısa vadeli varlıkların toplamı 131 milyar 590 milyon dolar, kısa vadeli yükümlülüklerin ise 119 milyar 472 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Buradan hareketle, kısa vadeli net döviz pozisyonu fazlasının 12 milyar 118 milyon dolar olduğu ve bu rakamın Aralık 2024 dönemine göre 7 milyar 170 milyon dolar azaldığı belirlenmiştir. Kısa vadeli yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payı ise yüzde 38 seviyesinde gerçekleşmiştir.
