Her yıl bir milyondan fazla kişi diyabet nedeniyle hayatını kaybediyor. Hastalığın risklerine rağmen, insanların yarısı diyabetli olduğundan haberdar değil.
Halbuki yaşam tarzını değiştirmek, çoğu kez diyabetin sebep olduğu diğer rahatsızlıklardan korunmayı sağlıyor. 14 Kasım, bu farkındalığı arttırmak amacıyla Dünya Diyabet Günü olarak kabul ediliyor. İşte diyabet hakkında bilinmesi gereken temel bilgiler:
Diyabet yani halk arasındaki kullanımıyla şeker hastalığı, kandaki tüm şekerin işlenememesi durumundan kaynaklanmaktadır. Vücuttaki şeker seviyesini dengeleyen insülinin yetersiz salgılanması ya da insüline yanıt verilememesi, kanda oluşan yüksek şeker seviyelerini artırıyor ve bu da diyabete yol açıyor.
Tedavisi olmayan diyabet, kontrol altına alınmadığında kalp krizi, inme, körlük ve böbrek yetmezliği gibi ciddi hastalıklara neden olabiliyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre her yıl dünya çapında doğrudan diyabete bağlı nedenlerden ötürü en az 1,5 milyon kişi hayatını kaybediyor.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun (IDF) 2021 verilerine göre ise dünyada 537 milyon yetişkin, diyabetle yaşamaktadır. Bu kişilerin yüzde 75’i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Hızla artan obezite ve sağlıkta yaygınlaşan eşitsizlikler nedeniyle, diyabet hastalarının sayısının 2050 yılına kadar 1,3 milyarı aşabileceği öngörülmektedir.
Diyabete Ne Sebep Oluyor?
Yemek yediğimizde, bedenimiz karbonhidratları şekere dönüştürür. Pankreasın salgıladığı insülin hormonu, bu şekerin enerjiye dönüştürülmesi ve emilimini sağlar. Ancak diyabet, insülinin salgılanmaması ya da işlevini yeterince yerine getirememesi durumunda ortaya çıkar. Bu, kandaki şekerin birikmesine neden olur.
Diyabetin Tipleri Neler?
Diyabet çeşitleri iki ana grupta toplanabilir:
- Tip 1 Diyabet: Pankreasın insülin üretimini durdurduğu durumdur ve genellikle çocukluk ya da ergenlik dönemlerinde ortaya çıkar. Bunun nedenleri henüz net olarak bilinmemekte, ancak genetik ya da viral enfeksiyonlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Tip 1 diyabetliler, tüm diyabet hastalarının yaklaşık yüzde 10’unu oluşturmaktadır.
- Tip 2 Diyabet: Pankreasın yeterli miktarda insülin üretmemesi veya üretilen insülinin etkisiz olmasından kaynaklanır. Genellikle orta ve ileri yaş döneminde görülür. Ancak fazla kilolu ve hareketsiz olan gençlerde de ortaya çıkabilir. Bu tür, bazı etnik kökenlerin genetik yapısı nedeniyle daha erken yaşlarda görülebilmektedir.
Bazı hamile kadınlar, hamilelik sürecinde yeterli insülin üretememeleri sebebiyle gestasyonel diyabet (hamileliğe bağlı diyabet) riski taşırlar. Bu durum, hamile kadınlarda yüzde 6’dan 16’ya kadar değişen oranlarda görülmektedir.
Diyabet Belirtileri Neler?
- Çok susamış hissetmek
- Geceleri daha sık
