Avustralya’da iflas eden bir petrokimya fabrikasını satın alan ve “Türkiye’ye taşıyacağız” söylemi ile yola çıkan Alman mühendislik şirketi Aiotec’in, makineleri gizlice İran’a götürdüğü ortaya çıktı. Bu durum, ABD Hazine Bakanlığı tarafından yaptırımları ihlal eden şirkete 14.5 milyon dolar para cezası uygulanmasına neden oldu.
TÜRKİYE’YE FABRİKA VAADİYLE BAŞLADI
2015 yılında kapatılan ABD’li bir şirkete ait Avustralya’daki polipropilen üretim tesisi, Alman Aiotec şirketi tarafından 9.5 milyon dolara satın alındı. Aiotec, fabrikanın sökülerek Türkiye’ye taşınacağını ve burada Van şehrinde Türk bir şirketle ortak yeni bir tesis kurulacağını duyurdu. Ancak, bu vaatlerin gerçeği yansıtmadığı ve arka planda tamamen farklı bir planın bulunduğu sonradan anlaşıldı.
MAKİNELER PARÇA PARÇA İRAN’A TAŞINDI
Alman şirket, üretim tesisinin makinelerini sökerek taşınma sürecine başladı. Makinelerin Türkiye’ye gemilerle gönderilmesi gerekirken, her seferinde İran’a ulaştırıldığı belirlendi. Aiotec, Van’da deniz olmadığı için gemilerin İran’a yanaştığını ve parçaların buradan TIR’larla Türkiye’ye taşındığını iddia etti. Ancak bu taşıma süreci tam 4 yıl sürdü ve dikkat çekmemek için sürekli olarak parça parça gerçekleştirildi.
İHBAR SKANDALI ORTAYA ÇIKARDI
ABD makamlarına yapılan bir ihbar, petrokimya fabrikasının İran’daki Petro-Iranian Downstream Industries Development şirketine satıldığını açığa çıkardı. Yapılan incelemelerde, Aiotec’in kurucusunun İranlı Mehdi Hassan Nejad olduğu belirlendi. 2011 yılında Berlin’de doktorasını tamamlayan Hassan Nejad, 2016’da Alman dergisi WirtschaftsWoche tarafından, ABD yaptırımlarına rağmen İran ile ticaret yapma riskini üstlenen bir iş insanı olarak tanıtılmıştı.
ABD’DEN 14.5 MİLYON DOLAR CEZA
ABD Hazine Bakanlığı’nın Finansal Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC), Aiotec şirketini yaptırımları ihlal etmekten suçlu buldu. Açılan dava sonucunda şirkete 14.5 milyon dolar para cezası kesildi, bu da yaptırımlara karşı nasıl bir hareke içinde olduklarını gözler önüne serdi.
POLİPROPİLENİN STRATEJİK ÖNEMİ
Sanayide vazgeçilmez bir malzeme olan polipropilen; ambalaj, tekstil, otomotiv parçaları, laboratuvar ekipmanları ve hatta polimer banknot üretiminde yaygın olarak kullanılıyor. Fabrikanın yasadışı taşınmasının ticari açıdan olduğu kadar stratejik bir adım olduğunu da gösteriyor.
İran’a uygulanan yaptırımlara rağmen gerçekleştirilen bu operasyon, uluslararası ticarette yaptırımların nasıl delindiğine dair dikkat çekici bir örnek olarak kayıtlara geçiyor. Böylece, Aiotec’in eylemleri, sadece iki ülke arasındaki ticarette değil, aynı zamanda uluslararası yasaların ve yaptırımların ihlali konusunda ne denli karmaşık bir durum ortaya koyduğunu vurguluyor.
