Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Ma Zhaoxu’nun başkanlık ettiği ve 2023’te düzenlenen toplantıya, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ile İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Kazım Garibabadi katıldı. Bu üçlü toplantıda, İran’ın nükleer programı üzerine tartışmalar yapıldı ve özellikle yaptırımların kaldırılması konularının ele alındığı vurgulandı. Toplantının sonunda yapılan ortak açıklamada, yasa dışı ve tek taraflı yaptırımlara son verilmesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca, karşılıklı saygıya dayalı siyasi ve diplomatik temasların, diyaloğun en etkili ve uygulanabilir seçenek olduğu belirtildi.
Açıklamada, ilgili tarafların mevcut durumun temel nedenlerini ortadan kaldırmak için çaba göstermeleri gerektiği üzerinde duruldu. Yaptırım uygulama, baskı yapma veya güç kullanmakla tehdit etme gibi eylemlerden vazgeçilmesi gerektiği ifade edildi. Bu bağlamda, 2231 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararının önemine de dikkat çekildi. İlgili tüm taraflara, durumu tırmandıracak eylemlerden kaçınma ve diplomatik olarak elverişli koşulları yaratmak için birlikte çalışma çağrısı yapıldı. Üç taraf, uluslararası nükleer silahların yayılmasını önleme sisteminin temel taşı olan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması’nın korunmasının önemini bir kez daha vurguladı.
Açıklamaya göre, Çin ve Rusya, İran’ın nükleer programının barışçıl niteliğini ve İran’ın nükleer silah geliştirme arayışında olmadığını yinelemelerini olumlu karşılayarak desteklediler. Bunun yanı sıra, Çin ve Rusya, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması yönelik yükümlülüklerini tam olarak yerine getirme taahhüdünü memnuniyetle karşıladıklarını ifade ettiler. Aynı zamanda, İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEK) ile iş birliğini sürdürme politikasını destekleyeceklerini de belirttiler.
İran ve Rusya, toplantıya ev sahipliği yapan Çin’in yapıcı rolünü ve katılımından memnuniyet duyduklarını dile getirdi. Üç taraf, gelecekte de iletişim ve iş birliğini sürdürme hususunda mutabık kaldı. Bu toplantı, hem nükleer güvenlik alanında uluslararası iş birliğini pekiştirme hem de mevcut krizin çözümünde önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
