Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve 14 Afrika ülkesinin dışişleri bakanları, Türkiye-Afrika Ortaklığı Üçüncü Bakanlar Gözden Geçirme Konferansı çerçevesinde 2-3 Kasım tarihlerinde Cibuti’de bir araya gelecekler. Bu konferans, Türkiye’nin Afrika ile olan ilişkilerini güçlendirme çabası kapsamında büyük önem taşımaktadır. Türkiye, 55 farklı ülkede toplam 1,4 milyar insanın yaşadığı Afrika’yı dış politikasının temel yapı taşlarından biri olarak görmektedir. Konferansta, tarafların stratejik işbirliği vizyonunu vurgulaması ve güvenlik, enerji, ticaret gibi konularda yürütülen projeleri değerlendirerek ortak hedefler belirlemesi bekleniyor.
Toplantıda, 2021 yılında İstanbul’da gerçekleştirilen Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi’nde alınan kararların ve eylem planlarının uygulanma süreçleri gözden geçirilecektir. Dışişleri Bakanı Fidan, bu toplantılarda Afrikalı muhataplara Türkiye’nin kıta ile olan ilişkilerini geliştirmeye yönelik karşılıklı saygı ve çıkarlar temelinde bir yaklaşım izlemek istediğini aktaracaktır. Ayrıca, Türkiye’nin Afrika’ya yönelik insani, sosyal ve ekonomik kalkınma konularında önemli önceliklere sahip olduğu da dile getirilecektir.
2021’de belirlenen işbirliği başlıkları arasında güvenlik, ticaret, yatırımlar, eğitim, gençlik, kadın gelişimi, tarım ve sağlık gibi önemli alanlar bulunmaktadır. Zirve sonunda yayımlanacak ortak bildiride, tarafların stratejik işbirliği vizyonuna vurgu yapılması beklenmektedir. Türkiye’nin Afrika’daki ekonomik işbirliğini geliştirerek ticaret hacmini artırma arayışı, bu konferansın odak noktalarından birini oluşturmaktadır. Bugünkü ticaret hacminin yaklaşık 45 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir.
Afrika’nın zengin doğal kaynakları da Türkiye’nin enerji işbirliği konusunu gündeme getirmiştir. Türkiye, pek çok Afrika ülkesinde hidrokarbon kaynakları ve madencilik konularında işbirliği anlaşmaları imzalamıştır. Askeri işbirlikleri de Türkiye için önemli bir konu başlığıdır. Kıtanın birçok ülkesine askeri eğitim vermekte ve askeri ekipman sağlamaktadır. Özellikle Batı Afrika’daki terör sorununa karşı, Türkiye’nin bölge ülkelerine sunmakta olduğu “terörle mücadele konsepti” önem taşımaktadır.
Türkiye, aynı zamanda Doğu Afrika’daki çatışmaların sona ermesi ve ülkeler arasında barışın sağlanması adına arabuluculuk faaliyetlerinde de bulunmaktadır. Somalili Etiyopya arasındaki geçiş aşamasında Türkiye’nin rolü, bu tür çatışmalara getirdiği çözüm teklifleri ile özgün bir örnek teşkil etmektedir. Ayrıca Türkiye, Sudan’daki iç savaşın sona erdirilmesi için de aktif rol oynamaktadır.
Türkiye’nin Afrika ile geliştirdiği ilişkilerdeki ‘eşit ortaklık’ ilkesinin altı çizilmektedir. Türkiye, sömürgeci bir geçmişe sahip olmadan Afrika’nın hassasiyetlerine saygı göstererek ve çözümleri yerel dinamiklerle geliştirme anlayışını benimseyerek, kıtada daha güçlü bir konum elde etmektedir. Türkiye’nin, Afrika kıtasındaki diğer aktörlerin aksine borç baskısı ya da askeri gücünden bağımsız bir yaklaşım içinde olması, diplomatik kaynaklar tarafından önemli bir avantaj olarak değerlendirilmektedir.
Cibuti’deki konferansa Moritanya, Angola, Kongo Cumhuriyeti, Gana, Komorlar Birliği, Güney Sudan, Çad, Cibuti, Ekvator Ginesi, Libya, Nijerya, Zimbabve, Zambiya ve Mısır gibi ülkelerin katılması öngörülmektedir. Bu toplantı, Türkiye-Afrika ilişkilerinin geleceği için önemli bir adım olarak değerlendirilirken, 2026 yılında Afrika’da yapılacak liderler zirvesine hazırlık niteliği taşımaktadır.
