Bilim dünyası, uzun yıllardır hayvanların acı hissedip hissetmediği üzerinde tartışmalar yürütmektedir. Geçmişte, balıkların, amfibilerin ve ahtapotların bilinçli bir şekilde zararlı uyarıcılara tepki verdiği öne sürülmüştü. Ancak bazı uzmanlar, bu tepkilerin yalnızca birer refleks olabileceği görüşündeydiler. Yeni yapılan bir çalışma, kıyı yengeçlerinin merkezi sinir sistemi aracılığıyla acıyı işleme kapasitesini ortaya koyarak bu tartışmaya farklı bir boyut kazandırmıştır.
YENGEÇ BEYNİNDEKİ ACI İŞLEME MEKANİZMASI
Araştırmanın temelinde, yengeçlerin sinir sisteminin incelenmesi yer almaktadır. Bu inceleme için, insan beynindeki elektriksel aktiviteleri ölçmek için kullanılan elektroensefalografi (EEG) yöntemine benzer bir teknik kullanılmıştır. Çalışma sırasında, elektrotlar yengeçlerin kabuklarına yerleştirilmiş ve vücutlarının yumuşak bölgelerine farklı yoğunlarda asit (sirke) sürülmüştür. Elde edilen veriler, acıya bağlı sinyallerin yengeçlerin beyinlerine iletildiğini ve asit yoğunluğu arttıkça bu sinyallerin güçlendiğini göstermiştir.
KİMYASAL VE MEKANİK UYARICILARA FARKLI TEPKİLER
Ayrıca, araştırmacılar yengeçlere kimyasal uyarıcılar olan asitlerin yanı sıra mekanik uyarıcılar (örneğin, iğneyle dokunma) da uygulamıştır. Mekanik uyarıcılara verilen beyin tepkilerinin daha güçlü olduğu ancak bu tepkilerin farklı bir kodlama düzeninde işlendiği gözlemlenmiştir. Araştırmacılar, yengecin beynindeki aktiviteyi analiz ederek, acının kaynağının kimyasal mı yoksa mekanik bir uyarıcıdan mı olduğunu belirleyebildiklerini vurgulamaktadırlar.
DİĞER KABUKLU CANLILAR DA ACIYI HİSSEDEBİLİR
Bu araştırmanın ortak yazarlarından biri olan biyolog Eleftherios Kasiouras, çalışmanın sonuçlarının yalnızca yengeçler için değil, diğer kabuklu su canlıları için de önemli bir mesaj taşıdığına dikkat çekmiştir. Kasiouras, “Tüm kabuklu deniz canlılarının benzer bir sinir sistemi yapısına sahip olduğunu biliyoruz. Bu nedenle karides, kerevit ve ıstakoz gibi türlerin de acıyı beyinlerinde işleyebildiğini varsayabiliriz” ifadelerini kullanmıştır.
Sonuç olarak, bu araştırma, elektrofizyolojik sinyalleri kullanarak kabuklu canlılarda acı algısını ölçen ilk deneylerden biri olma özelliğini taşımaktadır. Bu gelişmeler, hayvanların acı hissedip hissetmediği konusundaki tartışmalara yeni bir perspektif sunmakta ve acı algısının daha geniş bir canlı yelpazesinde geçerli olabileceğini ortaya koymaktadır.
