Son gelişmelere göre, Hamas, Gazze Şeridi’nde ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasını içeren bir taslak anlaşmayı kabul etmiştir. Görüşmelere katılan iki yetkili, Salı günü yapılan açıklamalarda anlaşmanın ayrıntılarının hala üzerinde çalışıldığını belirtmişlerdir. Bunun yanı sıra, bir İsrailli yetkili, görüşmelerde ilerleme kaydedildiğini, ancak anlaşmanın nihai hale gelmesi için İsrail Kabinesi tarafından onaylanması gerektiğini vurgulamıştır.
Eğer İsrail de bu taslağı kabul ederse, bir yıldan uzun bir süredir devam eden şiddetli çatışmalarda kalıcı bir barış sağlanması adına önemli bir adım atmış olacaktır. İsrail basınına yansıyan bilgilere göre, Jerusalem Post, “bir değişiklik olmaması halinde, anlaşmanın bugün kabul edileceğini” duyurmuştur. Daha önce arabuluculuk görevini askıya alan Katar ise yaptığı resmi açıklamada tarafların bir anlaşmaya hiç olmadığı kadar yaklaşmış olduğunu bildirmiştir.
Yetkililer, ABD’de 20 Ocak 2023 tarihinde göreve başlayacak olan Başkan seçilen Donald Trump’ın yemin töreni öncesinde anlaşmanın sonuçlanması ihtimali hakkında iyimserdirler. Trump, eğer ateşkes yemin törenine kadar sağlanmazsa sorumlulara “cehennemi yaşatacağını” ifade etmiştir. Ayrıca, Trump’ın ateşkesi kabul etmesi için İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile özel telefon görüşmesi yaptığı da ABD basınında yer almıştır.
AŞAMALI ANLAŞMA
Anlaşmanın detayları, 3 aşamalı bir yapı üzerine inşa edilmiştir. Bu yapı, ABD Başkanı Joe Biden’ın önerdiği ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylanan bir çerçeveye dayanmaktadır. İlk aşamada, altı hafta süresince kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve yaralı sivillerden oluşan toplam 33 rehinenin serbest bırakılması öngörülmektedir. Bu noktada, İsrail, yüzlerce Filistinli kadın ve çocuğu serbest bırakmayı taahhüt etmektedir. İlk aşamanın sonunda ise tüm sivil esirlerin, hayatta olsun ya da olmasın, serbest bırakılması beklenmektedir.
Bu süreç içerisinde İsrail ordusunun, Gazze’deki merkezlerinden çekilmesi ve Filistinlilerin kuzey Gazze’deki evlerine geri dönmesine izin verilmesi öngörülmektedir. Aynı zamanda, günlük 600 kamyon insani yardımın bölgeye girişi sağlanacaktır. Ancak, ateşkesin sürdürülmesi için yazılı bir garanti mevcut değildir. Mısır, ABD ve Katar, müzakerelerin devam edeceği ve ikinci ile üçüncü aşamaların birinci aşama sona ermeden uygulanması için Hamas’a sözlü taahhüt vermiştir.
Öte yandan, Gazze’de yaklaşık 100 İsrailli rehinelerin bulunduğu, bunlardan en az üçte birinin hayatını kaybetmiş olabileceği değerlendirilmektedir.
HAMAS’A BÜYÜK İMTİYAZLAR
Anlaşmanın İsrail Devlet haber ajansı KAN’da yayımlanan taslağı incelendiğinde, bu anlaşmanın maddelerinin Hamas’a önemli imtiyazlar tanıdığı görülmektedir. Ateşkes taslağında ‘Hamas’ın tamamen silah bırakması’ maddesinin yer almaması, bu durumun İsrail’in öncelikli askeri hedefleriyle çeliştiğini göstermektedir. İsrail’in Gazze merkezlerinden çekileceği ve Filistinli mahkumların serbest bırakılacağı konuları, özellikle dikkat çekici unsurlar arasındadır. Daha önceki taslaklarda İsrail güçlerinin çekilmesine dair ifadeler bulunsa da, bu son aşamada “ölü ya da diri” olarak rehinelerin takas edilmesi ve bir rehine listesinden vazgeçilmesi, Hamas’ın müzakerelerde önemli bir ilerleme kaydettiğini ortaya koymaktadır.
