2010 yılından itibaren sürdürülen kesintisiz hayvan ithalatı, Türkiye’nin tarım ve hayvancılığını ithalata bağımlı hale getirmiştir. En son Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 2025 yılı bütçe teklifinin tartışıldığı Plan ve Bütçe Komisyonu’nda “Et ithalatını gündemden çıkaracağımızı” ifade etti.
Bakan Yumaklı, üç yıllık planlama dönemi sonunda büyükbaş hayvan varlığını 16,6 milyondan 17,7 milyon başa, küçükbaş hayvan varlığını 52,4 milyondan 61,1 milyon başa, kanatlı eti üretimini ise 2,5 milyon tondan 2,6 milyon tona çıkarma hedeflerini açıkladı. Ayrıca, Yumaklı, “Planlama döneminin sona ermesiyle birlikte et ithalatını ülke gündeminden çıkaracağız” dedi.
İSİM DEĞİŞTİ VAAT DEĞİŞMEDİ
2010 yılından bu yana Türkiye’de yedi farklı Tarım Bakanı görev yapmıştır. Bu bakanların tamamı hayvancılık konusuyla ilgili ya çeşitli projeler sunmuş ya da ithalatı sona erdirme sözü vermiştir. Ancak, bu vaatler çoğunlukla sözde kalmıştır. Tarım Yazarı Gazi Kutlu, 2012 yılında dönemin Bakanı Mehdi Eker’in hayvancılık alanında duyurduğu beş proje hakkında hatırlatmalarda bulundu. Eker, uygun ekolojik bölgelerde etçi ırklarla damızlık işletmelerinin kurulmasını ve besi faaliyetlerinin daha profesyonel işletmelere yönlendirilmesini hedeflemişti. 2013 yılında, 2014 yılı itibarıyla yerli üretimle kırmızı et ihtiyacının karşılanacağını ifade etmişti; fakat söz konusu projeler zamanla sonuç vermemiştir.
Kutlu, kendisinden sonraki pek çok bakanın da benzer vaatlerde bulunduğunu belirtti. Eski bakan Ahmet Eşref Fakıbaba’nın “Üç yıl içinde et ithal etmeyen bir ülke haline geleceğiz” sözlerini anımsatarak, bu sürecin stagnasyonunu vurguladı. Faruk Çelik’in de damızlık hayvan yetiştirme projesi ve ilk etapta 50 bin damızlık hayvan ithalatı açıklamasını hatırlatan Kutlu, bunun hedeflenmesi gerektiğini ifade etmiştir.
2023’TE BİTECEKTİ
Eski Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, 2019 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı açıklamada “2023 yılında et ithalatını bitireceğim” demişti. Ancak, sonrasında Prof. Dr. Vahit Kirişçi döneminde yapılan ithalatlar ve İbrahim Yumaklı’nın “Planlama dönemi sonunda et ithalatını gündemden çıkaracağız” sözüyle birlikte bu tarih 2027’ye kadar uzamıştır.
BAKANLAR ÜÇ YIL GÖREVDE KALMIYOR
Tarım Yazarı Gazi Kutlu, “Aynı vaatler farklı kişilerden yeniden ve yeniden duyuluyor” diyerek bakanların sık sık değişmesinin sorunları daha da derinleştirdiğine dikkat çekti. Bakan Yumaklı’nın büyükbaş hayvan varlığını 16,6 milyondan 17,7 milyon başa ve küçükbaş hayvan varlığını 52,4 milyondan 61,1 milyon başa çıkaracağı hedefi, gerçekçi yapılmadığını belirtmiştir.
2020 yılında Türkiye’nin büyükbaş hayvan sayısı 18,2 milyon, küçükbaş hayvan sayısı ise 58 milyon olarak kaydedilmiştir. Dönemin Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, 2019 yılında “2023’te büyükbaş hayvan sayımızı 19 milyona, küçükbaş hayvan sayımızı 100 milyona çıkartmayı hedefliyoruz” açıklamasında bulunmuştu. Ancak bu hedeflerin hiçbiri tutmamış olup, şu an ki durum, büyük bir hayal kırıklığı yaratmaktadır.
