1901 yılında Yunanistan’ın Antikythera adasında gerçekleştirilen bir arkeolojik kazı sırasında keşfedilen Antikythera mekanizması, yaklaşık 2000 yıl öncesine tarihlenmektedir. Bu karmaşık cihaz, tarih boyunca “dünyanın ilk bilgisayarı” olarak anılmıştır ve birçok bilim insanının ilgisini çekmiştir. Antikythera mekanizması, popüler kültürde “Indiana Jones” filmleri gibi yapımlara ilham kaynağı olmuş ve yıllar içinde daha fazla araştırmaya konu olmuştur. Yapılan yeni araştırmalar, mekanizmanın işlevlerinin daha net anlaşılmasını sağlamıştır.
Antikythera mekanizmasının ilk olarak 1901 yılında bir deniz kazasında bulunmasının ardından, bilim insanları bu eski cihaz üzerinde yoğun bir şekilde çalışmaya devam etmişlerdir. Bulunan parçaların karmaşık dişli sisteminin detayları, araştırmalar sayesinde ortaya konulmuştur. Yunan Antik dönemine, özellikle de M.Ö. 2. yüzyıla uzanan bu mekanizmanın, Antik Yunanlılar tarafından astronomik hesaplamalar yapmak amacıyla kullanıldığı belirlenmiştir. Cihaz, gezegenlerin konumlarını ve ayın evrelerini takip etmek için bir nevi astronomik takvim işlevi görmektedir.
SON ARAŞTIRMADAN ÇARPICI BULGU: YUNAN AY YILINA DAYANIYOR
Son dönemde gerçekleştirilen araştırmalar, Antikythera mekanizmasındaki takvim halkasının işlevine dair önemli ve yenilikçi bilgiler ortaya koymuştur. 2021 yılında gerçekleştirilen bir çalışmada, bu takvimin üzerinde Güneş, Ay ve o dönemde bilinen beş gezegenin konumlarını belirlemek amacıyla yerleştirilmiş düzenli delikler bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak daha yeni bulgular, bu takvimin Mısır güneş yılından ziyade Yunan ay yılına dayandığını göstermektedir. Bu bilgi, mekanizmanın işlevi hakkındaki mevcut anlayışları değiştiren önemli bir gelişme olmuştur.
Araştırma ekibi, Antikythera mekanizmasındaki takvim halkasının işlevini daha kapsamlı bir şekilde bilimsel verilerle açıklamak için kozmik olayların neden olduğu yerçekimi dalgalarını incelemiştir. Lazer İnterferometre Yerçekimi Dalgası Gözlemevi (LIGO) tarafından elde edilen veriler üzerinden yapılan analizler, takvim halkasında 354 veya 355 delik bulunduğuna dair güçlü kanıtlara ulaşmıştır. Bu durum, Yunan ay takvimiyle doğrudan ilişkili olduğunu ortaya koymakta ve mekanizmanın işlevselliğine dair yeni bir perspektif kazandırmaktadır.
Glasgow Üniversitesi’nden gökbilimcilerin yürüttüğü araştırmalar, Antikythera mekanizmasının işleyişine ve Antik Yunanlılar tarafından nasıl kullanıldığına dair bilgi birikimimize önemli katkılar sağlamaktadır. Araştırma ekibinde yer alan Profesör Graham Woan, “Antikythera mekanizmasındaki bulgularımız, bu olağanüstü cihazın yapılışına ve kullanımına dair anlayışımızı derinleştirmemize yardımcı olacaktır” şeklinde açıklamada bulunarak, bu eski bilgisayarın tarihsel ve bilimsel önemine vurgu yapmıştır.
