Araştırmacılar, yeni keşfettikleri olağanüstü sinyallerin hızlı radyo patlamaları (FRB) olduğunu belirtti. FRB’ler, herhangi bir galaksiyi aydınlatacak kadar güçlü radyo dalgaları üreten, fakat saniyenin binde biri kadar kısa süren patlamalar olarak tanımlanıyor. Genellikle, bu sinyallerin genç galaksilerde, özellikle yıldız oluşumu ile bağlantılı olduğu düşünülüyordu. Ancak, yeni tespit edilen bu FRB’nin, yıldız oluşumunun çoktan durduğu bir galaksiden geldiği öğrenildi.
Kuzeybatı Üniversitesi’nden astronom Tarraneh Eftekhari, “Şu ana kadar keşfedilen binlerce FRB’den yalnızca yüz kadar kaynağına kadar izlenebildi. Bunların çoğu, genç ve aktif yıldız oluşumu barındıran galaksilerden geliyordu” şeklinde konuştu. Ancak, yeni tespit edilen sinyaller, yıldız oluşumunun sona erdiği “ölü” bir galaksinin dış bölgelerinden kaynaklanıyor. Bu durum, bilinen FRB oluşum teorilerine büyük bir meydan okuma getiriyor.
Kanada’nın British Columbia bölgesinde bulunan Kanada Hidrojen Yoğunluğu Haritalama Deneyi (CHIME) teleskop dizisi, Şubat-Kasım 2024 tarihleri arasında 22 FRB sinyali tespit etti. Bu sinyallerin ilginç yanı, 11 milyar yıllık bir ömre sahip, ölü bir galaksinin dış kenarına kadar izlenebilmesidir. McGill Üniversitesi’nden astronom Vishwangi Shah, “Genellikle FRB’ler, galaksilerin merkezlerine yakın noktalarda görülür. Ancak bu belirlenen sinyal, bir galaksinin kenarından gelmiştir. Bu da onu diğer patlamalardan tamamen farklı kılmaktadır” dedi.
Bilim insanlarının, bu yeni olaylar için iki ana teorisi bulunmaktadır:
- İki yaşlı yıldızın çarpışması sonucunda bu patlamanın meydana gelmiş olması muhtemeldir.
- Beyaz cüce adı verilen, sönmüş bir yıldız kalıntısının kendi içine çökmesi ile oluşmuş olabilir.
Bu keşif, FRB’lerin yalnızca süpernova patlamaları ile açıklanamayacağını, aynı zamanda daha bilinmeyen mekanizmalarla da meydana gelebileceğini göstermektedir. Araştırmacılar, önümüzdeki aylarda CHIME teleskop dizisinin daha fazla FRB sinyali tespit etmesini beklemektedir. Eftekhari, “Yeni teleskoplarla bu olayların oluştuğu ortamları daha detaylı inceleyebileceğiz ve farklı galaksi türleriyle olan bağlantılarını keşfedebileceğiz” şeklinde ifade etti.
Bu gizemli sinyaller, evrenin en büyük bilmecelerinden biri olan FRB’lerin kökenini anlamada bilim dünyasına önemli ipuçları sunmaktadır. Araştırma sonuçları, The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlandı. Hem bilim camiasında hem de astronomik araştırmalarda önemli bir yere sahip olacağı öngörülen bu yeni gelişmeler, FRB’lerin doğasına dair daha fazla bilgi edinme imkanı tanıyor.
