Türkiye’de koruma altında bulunan tarihi yapıların durumu hakkında önemli bir gelişme yaşandı. İstanbul’un Fatih ilçesinde, Cankurtaran Mahallesi’nde yer alan tarihi bir sarnıcın korunması ile ilgili olarak bazı itirazlar gündeme geldi. Bu sarnıcın, kentsel arkeolojik sit alanı olarak değerlendirildiği ve 1’inci grup korunması gereken taşınmaz kültür varlığı olarak sınıflandırıldığı ifade edildi. Bakanlık, bu sarnıcın bir otel işletmesi tarafından havuz olarak kullanılmasına ilişkin gelen şikayetler üzerine gerekli işlemleri başlattı.
İlgili Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, 15 Kasım 2022 tarihinde almış olduğu bir karar ile sarnıç ve mahzende meydana gelen aykırılıkların 6 ay içinde ilgili idare tarafından giderilmesi gerektiğine hükmetti. Ancak, bu izinsiz uygulamaların kaldırılması için belirli bir süre geçmesine rağmen her hangi bir sonuca ulaşılamadı. Bu durum, 26 Aralık 2023 tarihinde alınan yeni bir kurulla sonuçlandı. Bu yeni karar ile, ilgili resmi mercilere suç duyurusunda bulunulmasına ve mevcut aykırılıkların ortadan kaldırılması için rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerinin hazırlanarak iletilmesine karar verildi.
Yapılan açıklamalar, ilgililerin tescilli taşınmaz ile ilgili vergi muafiyeti talebinde bulunduğunu, ancak taşınmazdaki aykırılıkların giderilmemesi nedeniyle, 27 Kasım 2024 tarihli Korul kararında bu talebin kabul edilmediğini gösteriyor. Bakanlık, ilgili Koruma Bölge Kurulu Müdürülüğü tarafından, alınan kararların uygulanması konusunda yapılan takiplerin sonrasında 19 Aralık 2024 tarihli yazı ile ilgili kurumlara daha önce alınan kurul kararı gerekliliklerinin bir an önce yerine getirilmesini ve izinsiz uygulamaların ortadan kaldırılmasını talep etti.
Fatih Belediyesi ise, 31 Aralık 2024 tarihinde yazdığı bir yazı ile kurul kararının uygulanabilmesi için aykırılıkların ne olduğu ve onaylı projelerin iletilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Ardından, 28 Ocak 2025 tarihli bir yazı ile Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, taşınmazdaki mevcut aykırılıkları detaylı bir şekilde ifade ederek, izinsiz uygulamaların hızlı bir şekilde kaldırılması için ilgili belediyeye iletildi.
Bu üzücü durum, tarihi ve kültürel mirasın korunması konusunda karşılaşılan zorlukları bir kez daha gözler önüne serdi. Bu tarz miras varlıkların hem geçmişe ışık tutan hem de şehirlerin kimliğini şekillendiren önemli unsurlar olduğu unutulmamalıdır. Cankurtaran Mahallesi’ndeki sarnıcın durumu, sadece yerel düzeyde değil, ulusal düzeyde de kültür ve tarih bilincinin yeniden restorasyonuna dair önemli bir ders niteliği taşımaktadır.
