Bir dizi uluslararası gelişmenin hızla hüküm sürdüğü günlerde, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna özel temsilcisi önemli bir açıklamada bulundu. Bu açıklama, Avrupa’nın Ukrayna ile ilgili barış görüşmelerinde yer almayacağına dair yönelttiği ifadelerle büyük bir yankı uyandırdı. ABD’nin, Avrupa başkentlerine gönderdiği anketle, bu ülkelerin Kiev’e sunabilecekleri güvenlik garantilerini sıralamalarını istemesi, Avrupa’nın bu süreçte dışlanacağına dair kaygıları artırdı.
Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile istişare etmeden, Avrupa müttefikleri ve Ukrayna ile önceden görüşmeden, doğrudan görüşmelere başlayacağını duyururken, bu ani gelişme Avrupa liderlerini şaşkına çevirdi. Trump yönetimi, son günlerde NATO içindeki Avrupa müttefiklerini, bölgedeki güvenliğin başlıca sorumluluğunu üstlenmeye çağırdı. Bu durum, Washington’un önceliklerini sınır güvenliği ve Çin ile rekabet olarak belirlediğini ortaya koyarken, Avrupa’da büyük bir endişeye yol açtı ve olası anlaşmaların Rusya lehine şekillenebileceği izlenimini verdi.
ABD’nin Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg, Münih’teki güvenlik konferansında verdiği mülakatta, Washington’un görüşmelerde arabulucu rolü üstleneceğini, ancak Ukrayna ve Rusya’nın sürecin esas tarafları olacağına dikkat çekti. Kellogg, Avrupa’nın masada olmayacağına yönelik sorulara “Ben gerçekçilik düşünce okulundan geliyorum. Bunun olmayacağını düşünüyorum” cevabını vererek net bir duruş sergiledi. Sonrasında Avrupa’nın çıkarlarının önemsendiğini belirtse de, Avrupalı liderlerin dışlanmaya karşı duracaklarını söyledikleri öğrenildi.
AVRUPA’NIN GÖZYAŞLARI
Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Ukrayna’nın geleceği ve Avrupa güvenlik mimarisi hakkında görüşmelerin Avrupalılar olmadan yapılamayacağını vurguladı. Stubb, Avrupa’nın aktif bir rol üstlenmesi gerektiğini ifade ederek, “Avrupa daha az konuşmalı, daha çok iş yapmalı” dedi. Ayrıca, ABD’nin Avrupa ülkelerine gönderdiği anketin bu konuyu gündeme getirmesi gerektiğini de ekledi.
Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, ilgili toplantının Pazartesi günü yapılacağını duyurdu. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Avrupa’nın süreçte daha somut önerilerle yer alması gerektiğini belirtti ve “Avrupalı dostlarıma şunu söylemek isterim: Masada olup olmamaktan şikâyet etmeyin, bunun yerine somut öneriler sunun, savunma harcamalarını artırın” dedi.
Ayrıca, Münih Güvenlik Konferansı’nın başkanı Christoph Heusgen, yaptığı duygusal veda konuşmasında Avrupa’nın durumu ve konuşmalar hakkında gözyaşlarına boğuldu. Heusgen, konferansda ele alınan konuların, ortak değerlerdeki değişimleri damgalar nitelikte olduğunu belirtti.
YENİ BİR ORDUNUN VAKTİ GELDİ Mİ?
Bir diğer önemli gelişme ise, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Avrupa’nın ABD’den koruma garantisine güvenemeyeceği söylemiydi. Zelenski, Avrupa ordusu kurulması çağrısında bulunarak, “Geleceğimiz yalnızca Avrupalılara bağlı olmalı ve kararların Avrupa’da alınması gerekiyor” dedi. Ancak, birçok Avrupa ülkesi savunmanın ulusal egemenlik meselesi olduğunu belirterek, ortak bir ordu fikrine karşı çıkmakta kararlı. Bununla birlikte, G7 dışişleri bakanları Ukrayna için kalıcı bir barış anlaşması sağlama adına güvenlik garantileri üzerinde birlikte çalışmayı sürdüreceklerini açıkladı.
