Su Kullanım Hakkı Anlaşmaları Üzerine Yeni Yönetmelik
Tarım ve Orman Bakanlığı, 2023 yılının Ekim ayında, Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te önemli bir değişiklik gerçekleştirdi. Bu değişiklik, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi ve hidroelektrik enerji üretim tesislerinin kurulması, işletilmesi ve üretim lisansları için Devlet Su İşleri (DSİ) ile tüzel kişiler arasında imzalanacak su kullanım hakkı anlaşmalarına ilişkin yeni düzenlemeleri kapsamaktadır.
Yeni yönetmeliğe göre, bir şirket, hidroelektrik enerji üretim tesisinin herhangi bir ünitesinin kısmi geçici kabulünü gerçekleştirip işletmeye almasına rağmen DSİ tarafından yaşanan gecikmeler durumunda, kaynak katkı payı hesaplaması yapılacak. Bu hesaplamada, işletmeye alınan ünitelerin kurulu güç değeri esas alınacak. Ayrıca, idarenin belirttiği gerekçelerin ortadan kalktığı yılı takiben ödenecek hidroelektrik kaynak katkı payı tutarlarının hesaplanmasında yine kurulu güç değeri dikkate alınacak.
Yönetmelik, doğal afetler, yangınlar, salgın hastalıklar ve savaş gibi mücbir sebepler söz konusu olduğunda, su kullanım hakkı anlaşması imzalanmış ya da imzalanmamış şirketlerin tüm yükümlülüklerinin, DSİ’nin uygun gördüğü durumlarda ertelenebileceğini veya askıya alınabileceğini vurgulamaktadır. Bu da şirketlerin, öngörülemeyen durumlarla karşılaştıklarında daha esnek bir yükümlülük yönetimi gerçekleştirmelerine olanak tanımaktadır.
Projelerinde birden fazla müstakil kullanıma elverişli tesis bulunduran şirketler, bu tesisleri bölerek birden fazla su kullanım hakkı anlaşması imzalayabilecek. Bu durum, şirketlerin projelerinin kapsamını büyütmek ve çeşitli tesisler üzerinde ayrı ayrı hak sahibi olabilmelerine olanak tanımak amacıyla yapılmıştır. Aynı zamanda, deprem, sel, çığ ve heyelan gibi afet risklerinin tespit edilmesi durumunda, baraj, regülatör, santral ve benzeri hidroelektrik santrallerde ortaya çıkabilecek riskler için de şirketlerin, DSİ tarafından yazılı olarak verilen talimatları belirtilen süre içerisinde yerine getirmeleri zorunlu tutulmaktadır.
Yönetmelikte ayrıca, tüzel kişilerin projelerinden vazgeçmeleri durumunda Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na yaptıkları başvuruların, bu durumda DSİ’ye bildirilmesiyle geçici teminat mektuplarının iade süreci de düzenlenmiştir. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içerisinde, bu başvuruların kuruma bildirilmesi halinde şirketlerin geçici teminat mektupları iade edilecektir.
Sonuç olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan bu yeni düzenlemeler, hidroelektrik enerji üretim süreçlerinde şeffaflık ve esneklik sağlarken, doğal afetler veya diğer mücbir sebepler karşısında şirketlerin yükümlülüklerini daha yönetilebilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu değişiklikler, enerji sektöründeki yatırımcılar için önemli bir dayanak oluştururken, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik açısından da dikkate alınması gereken unsurlar sunmaktadır.
