Türkiye’deki araç muayene hizmetleri, 20 Aralık 2004 tarihinde yapılan ihale ile özelleşme sürecine girmiştir. Bu süreçte, yatırımları üstelenecek olan özel şirketlerle birinci ve ikinci bölge araç muayene istasyonlarının yapımı, bakımı ve işletilmesi konularında imtiyaz sözleşmeleri 15 Ağustos 2007’de imzalanmıştır. Bu sözleşmelerin süresi ise 14 Ağustos 2027’de sona erecektir.
“Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik”te yer alan hükümlere göre, mevcut imtiyaz sözleşmelerinin bitiminden en az 5 yıl önce yeni ihale sürecinin başlatılması gerekiyor. Bu bağlamda, yeni ihalenin 15 Ağustos 2027 tarihine kadar sonuçlandırılması hedeflenmektedir.
Kamu hizmetinin kesintisiz bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla özelleştirme hazırlıkları başlamıştır. Bu doğrultuda, Cumhurbaşkanlığı Kararı ile araç muayene hizmetleri yeniden özelleştirme programına alınmış ve 20 yıl süreyle imtiyaz hakkı verilerek özelleştirilmesi planlanmıştır.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından gerçekleştirilecek ihalede, teklif verme süresi yakın zamanda sona ermiştir. Kamu hizmetinin devamlılığını sağlamak amacıyla, özelleştirme işlemlerinin 15 Ağustos 2027’ye kadar tamamlanması öngörülmektedir. Tekliflerin alınması sonrasında, pazarlık usulü ile yapılacak ihale Cumhurbaşkanı onayına sunulacak ve Rekabet Kurulu’nun kararının alınmasından sonra Danıştay süreci tamamlanarak sözleşmeler imzalanacaktır. Yeni işleticiler, ilgili bölgelerde araç muayene hizmetlerinin tek sağlayıcısı konumuna gelecektir.
ARTAN ARAÇ SAYISINA BAĞLI OLARAK YENİ İSTASYON AÇILACAK
İlgili mevzuatlar gereğince, 20 yıllık imtiyaz döneminde muayene ücretlerinin ilk üç yılı için yüzde 30, sonraki 7 yıl için yüzde 40 ve son 10 yıl için yüzde 50 oranında kamu payı olarak Hazineye aktarılacaktır. Yeni dönemde, kredi kartıyla yapılacak muayene ücreti ödemelerinde kredi kartı komisyonları vatandaşlara yansıtılmayacak, bu maliyet işleticiler tarafından üstlenilecektir.
Ayrıca, hizmet verecek araç muayene istasyonlarının kurulması ve gerekli tüm makine-ekipman yatırımlarının sağlanması işleticilere ait bir yükümlülük olacaktır. 20 yıllık sürede artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyon açma zorunluluğu da bulunuyor.
Özelleştirme ihalesi çerçevesinde, trafiğe tescilli motorlu ve motorsuz araçların muayeneleri Avrupa Birliği standartlarına uygun olarak gerçekleştirilecektir. Bu planla birlikte, trafik kazalarında araçlardan kaynaklanan can ve mal kaybını önlemek amacıyla, kamu denetimi altında araç muayene istasyonlarına yapılacak yatırımların gerçekleştirilmesi ve bu hizmetlerin kamu bütçesi üzerindeki yükü azaltarak özel sektör aracılığıyla sürdürülmesi hedeflenmektedir.
Bu arada, Türkiye’de yaklaşık 31 milyon 300 bin araç bulunmaktadır. Bu araçların büyük bir bölümünü otomobiller oluşturmaktadır. Şu anda ülke genelinde toplamda 223 sabit ve 93 seyyar muayene istasyonu faaliyet göstermektedir.
